[FONT=arial, helvetica, sans-serif]
Trích : Tiếp theo[/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]
[/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]Thật ra, những tiết như Sương Giáng, Đại Hàn... người dân mình hay nhầm ngày Đại Hàn là ngày rét nhất trong năm, nhưng không phải. Tiết Đại hàn phía Bắc (vùng Hoàng Hà, Trung Quốc) thật là rét và một tháng sau là tiết Tiểu hàn rét ít hơn để vào Lập Xuân. Ta có thể đổi Đại hàn thành tên gì cũng được, nhưng phép đổi tên đó không được để người dân nghĩ sai về lịch pháp hoặc coi như một sự sáng tạo riêng biệt. [/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]
Ông Nguyễn Chuyên (Hà Nội, email: [/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]nguyenchuyen@hn.vnn.vn[/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif]):
Nếu NXB nào cũng sáng tạo thì lịch tất loạn! [/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]Đọc
bài phỏng vấn ông Trịnh Tiến Điều - Trưởng Ban lịch Nhà nước, trên VietNamNet, chúng tôi thấy ông phát biểu khá lộn xộn.Về cơ bản, chúng tôi không nhất trí với nhiều ý kiến của ông Điều trong bài phỏng vấn trên. Chúng tôi xin nêu mấy ý kiến sau: [/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]1. Khi ông Điều nói về “Việt hóa” có 2 cái sai: Một là, ông so sánh các thứ của Trung Quốc với Việt Nam là khập khiễng. Bảy ngày trong 1 tuần lễ là từ phương Tây vào Việt Nam cùng với các nhà truyền giáo (bằng chứng là ngày thứ Nhất được gọi là Chủ nhật hay Chúa nhật, tức là ngày của Chúa), không qua con đường Trung Quốc. Bởi thế các ngày trong tuần Việt Nam gọi là gì, Trung Quốc gọi là gì chẳng quan hệ đến nhau. Hai là, ông nói Trung Quốc có “tháng cồng chiêng”. Tôi không đọc nhiều, nhưng có cảm giác là ông nói sai. Xin ông hãy dẫn tài liệu GỐC của Trung Quốc, làm căn cứ xác đáng cho kiến giải của mình. Một “phát hiện lớn” như vậy, không nên nói bâng quơ! [/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]2. Khi trả lời câu thứ hai về các Tiết khí, ông chuyển sang nói về lịch Âm tại Trung Quốc và Nhật bản là lạc đề. Điều đó chứng tỏ ông không hiểu bản chất của Tiết khí và dễ làm độc giả hiểu sai vấn đề. Tiết khí là một lịch Mặt trời, chỉ phụ thuộc vào chuyển động biểu kiến của Mặt trời, không phụ thuộc gì vào Mặt trăng, không phụ thuộc vào lịch Âm, ngược lại chính lịch Âm phụ thuộc vào nó. Người xưa dùng nó trong 2 việc: Một là, để chỉ đạo sản xuất nông nghiệp:
“Tua rua đi cấy mạ mùa/ Tiểu thử đi bừa cấy ruộng nông sâu/ Hàn lộ lúa trỗ bằng đầu/ Lập đông ta quyết về mau gặt mùa”. Hai là, để đo độ lệch của lịch Âm thuần túy (được dùng ở các nước theo Đạo Hồi, một năm chỉ có 12 tháng) so với lịch Dương. Khi độ lệch đã đủ lớn, biểu hiện bằng một tháng Âm không có Trung khí, thì người ta đặt tháng Âm đó là tháng nhuận, tháng thứ 13. Thêm tháng nhuận, chính là đưa yếu tố Dương vào lịch Âm để tạo nên lịch Âm-Dương được dùng ở Việt Nam và Trung Quốc. Bởi thế việc bỏ hay dùng lịch Âm ở các nước khác không liên quan đến Tiết khí nói chung và ở Việt Nam nói riêng.[/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]3. Lịch là một hệ đơn vị đo thời gian. Đã là đơn vị đo lường thì phải có chuẩn Quốc gia để cùng nhau dùng, cả nước phải cùng nhau thống nhất dùng “một hệ đo” chứ không thể như ông Điều tùy tiện: “kêu gọi tất cả các NXB có thêm sự sáng tạo”, lại càng không thể “để thích hợp với nhân dân” được. Nhân đân thì đông, mỗi người mỗi ý, thích hợp sao được với tất cả mọi người dân; NXB cũng lắm, đóng ở các địa phương khác nhau, họ cảm nhận các hiện tượng thời tiết rất khác nhau. Nếu mỗi NXB có một “sáng tạo” riêng, thì lịch tất phải loạn! Chúng tôi không thể tưởng tượng nổi, tại sao một ông Trưởng ban của Nhà nước mà lại “kêu gọi” một sự phá hoại các quy tắc chung như vậy! [/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]4. Nhiều tên gọi các Tiết khí của Trung Quốc như: Tiểu Tuyết (tuyết nhỏ), Đại tuyết (tuyết lớn) … không hợp với Việt Nam. Ông cha ta đã có tên gọi Việt hóa (
chữ màu đỏ) các Tiết khí này. Trong ngoặc đơn là tên cac Tiết khí theo Trung Quốc, khi khác nghĩa với tên đã Việt hóa thì có lời chú sau dấu gạch: 1- Giữa xuân (Xuân phân); 2- Trong sáng (Thanh minh); 3-
Mưa rào (Cốc vũ – mưa tốt lúa ); 4- Đầu hè (Lập hạ); 5-
Duối vàng (Tiểu mãn – lúa kết hạt); 6-
Tua rua (Mang chủng – Lúa mọc râu); 7- Giữa hè (Hạ chí); 8-
Nắng oi (Tiểu thử - nắng nhẹ); 9-
Nóng nực (Đại thử - nắng gắt); 10- Đầu thu (Lập thu); 11-
Mưa ngâu (Xử thử - nắng muộn); 12-
Nắng nhạt (Bạch lộ - Móc trắng); 13- Giữa thu (Thu phân); 14-
Mát mẻ (Hàn lộ - Móc lạnh); 15- Sương sa (Sương giáng); 16- Đầu đông (Lập đông); 17-
Hanh heo (Tiểu tuyết – tuyết nhẹ); 18-
Khô úa (Đại tuyết – tuyết lớn); 19- Giữa đông (Đông chí); 20- Chớm rét (Tiểu hàn); 21-
Giá rét (Đại hàn – rét gắt); 22- Đầu xuân (Lập xuân); 23-
Ẩm ướt (Vũ thủy – mưa nước); 24-
Sâu nở (Kinh trập – sâu tỉnh dậy). [/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]Theo tôi được biết lịch của NXB Chính trị Quốc gia (NXB Sự thật xưa) hàng chục năm nay vẫn ghi như vậy. Đó là một nét đẹp truyền thống, không phải ai muốn đổi thế nào thì đổi, kể cả Trưởng Ban lịch nhà nước, nếu chưa được một Hội đồng khoa học cấp Nhà nước thông qua. Không phải năm này ông thay DUỐI VÀNG bằng MƯA LŨ, năm kia ông lại thay một ngày Tiết khí khác ... Rồi sau ông, một ông Trưởng Ban lịch khác lại thay 2, 3 Tiết khí nữa, cuối cùng truyền thống bị xóa bỏ. Việc thay tên gọi ngày Tiết khí này là một việc làm hết sức tùy tiện và võ đoán của ông Điều, vượt qua quyền hành của ông và chưa được ai cho phép.[/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]Theo _http://www.vnn.vn[/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]Thân!
[/FONT]