Who Moved My Cheese ?

[BNTT]

Đây là tác phẩm của Spencer Johnson.
Bản tiếng Anh: http://moafaghiat.files.wordpress.com/2008/02/who-moved-my-cheese.pdf

Who Moved My Cheese?
An A-Mazing Way To Deal With Change In Your Work And In Your Life

...One sunny Sunday in Chicago, several former classmates, who were good friends in school, gathered for lunch, having attended their high school reunion the night before. They wanted to hear more about what was happening in each other's lives. After a good deal of kidding, and a good meal, they settled into an interesting conversation.

...Vào một ngày chủ nhật chan hòa ánh nắng ở Chicago, có một số người bạn thân cũ cùng lớp tụ tập lại ăn trưa với nhau sau buổi họp mặt của học sinh trong trường vào đêm trước. Họ muốn được nghe về những thay đổi đã xảy ra trong cuộc sống của nhau. Sau bữa trưa ngon miệng và những câu chuyện vui vẻ, họ bắt đầu một cuộc thảo luận thú vị. ​

Angela, who had been one of the most popular people in the class, said, "Life sure turned out differently than I thought it would when we were in school. A lot has changed."

Angela, từng là một nữ sinh được hâm mộ nhất lớp, nói: "Cuộc sống hóa ra khác biệt hoàn toàn với thứ tôi đã từng hình dung khi còn đi học. Rất nhiều chuyện đã khác đi." ​

"It certainly has," Nathan echoed. They knew he had gone into his family's business, which had operated pretty much the same and had been a part of the local community for as long as they could remember. So, they were surprised when he seemed concerned. He asked, "But, have you noticed how we don't want to change when things change?"

"Đúng đấy," Nathan tán đồng. Mọi người đều biết rằng anh chàng này đã bước vào công việc kinh doanh của gia đình, mà họ nhớ rằng nó vẫn hoạt động đều đặn và đã trở thành một phần của cộng đồng dân cư địa phương từ rất lâu rồi. Cho nên ai cũng cảm thấy ngạc nhiên khi thấy vẻ quan tâm của anh. Anh ta hỏi: "Nhưng các bạn có nhận thấy rằng chúng ta không muốn thay đổi khi mọi chuyện thay đổi?". ​

Carlos said, "I guess we resist changing, because we're afraid of change."

Carlos nói: "Tôi cho rằng chúng ta từ chối thay đổi vì e sợ thay đổi."​

"Carlos, you were Captain of the football team" Jessica said. "I never thought I'd hear you say anything about being afraid!"

"Carlos à, cậu đã từng là đội trưởng của đội bóng mà," Jessica nói. "Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng mình sẽ nghe cậu nói một chuyện gì đó về e sợ!" ​

They all laughed as they realized that although they had gone off in different directions – from working at home to managing companies – they were experiencing similar feelings.

Tất cả đều bật cười vì họ nhận ra rằng mặc dù họ đã đi theo nhiều hướng khác nhau trong cuộc sống – từ làm việc tại nhà cho đến điều hành một công ty nào đó – nhưng ai cũng đều đã từng trải nghiệm những cảm giác giống nhau. ​

Everyone was trying to cope with the unexpected changes that were happening to them in recent years. And most admitted that they did not know a good way to handle them.

Mọi người đều đã cố gắng đương đầu với những thay đổi không mong đợi từng xảy ra với họ trong những năm gần đây. Và hầu hết đều phải thừa nhận rằng họ đã không biết cách xử sự làm sao cho thích đáng. ​

Then Michael said, "I used to be afraid of change. When a big change came along in our business, we didn't know what to do. So we didn't adjust and we almost lost it.

Và rồi Michael nói: "Tôi cũng từng e ngại những chuyện thay đổi. Khi một sự thay đổi lớn xảy ra trong công việc của mình, chúng ta không biết phải làm gì. Thế là chúng ta chẳng làm gì để đổi mới và có thể là chúng ta sẽ mất tất cả."
​

"That is," he continued, "until I heard a funny little story that changed everything."

Anh nói tiếp: "Mọi chuyện cứ như thế, cho đến khi tôi được nghe một câu chuyện nhỏ đã thay đổi mọi thứ." ​

"How so?" Nathan asked.

"Như thế nào?" Nathan hỏi.​

"Well, the story changed the way I looked at change – from losing something to gaining some-thing – and it showed me how to do it. After that, things quickly improved – at work and in my life.

"Thế này, câu chuyện đã làm tôi nhìn nhận khác đi về những sự thay đổi – từ mất mát một thứ gì đó trở nên đạt được một cái khác – và nó chỉ cho tôi cách thực hiện điều đó. Sau đó mọi thứ tiến triển tốt hơn – trong công việc và trong cuộc sống."​

"At first I was annoyed with the obvious simplicity of the story because it sounded like something we might have been told in school.

"Đầu tiên tôi cảm thấy bực mình vì tính chất đơn giản hiển nhiên của câu chuyện, vì nó có vẻ như là một câu chuyện kể ngày xưa ở nhà trường."​

"Then I realized I was really annoyed with myself for not seeing the obvious and doing what works when things change.

"Rồi tôi nhận ra tôi đã bực mình vì không nhận thức trước được những điều tự nhiên đó để làm những việc thích hợp khi mọi chuyện thay đổi."
​

"When I realized the four characters in the story represented the various parts of myself, I decided who I wanted to act like and I changed.

"Khi tôi hiểu ra bốn nhân vật đại diện cho những tính cách khác nhau của chính mình, tôi quyết định mình phải theo ai, và thế là tôi thay đổi." ​

"Later, I passed the story on to some people in our company and they passed it on to others, and soon our business did much better, because most of us adapted to change better. And like me, many people said it helped them in their personal lives.

"Sau đó, tôi kể lại câu chuyện cho những người cùng làm việc trong công ty và họ lại kể cho những người khác, rồi sau đó công việc của chúng tôi mau chóng trở nên khá hơn. Và cũng giống như tôi, nhiều người bảo rằng câu chuyện đã mang lại lợi ích cho cuộc sống riêng của họ." ​

"However there were a few people who said they got nothing out of it. They either knew the lessons and were already living them, or, more commonly, they thought they already knew everything and didn't want to learn. They couldn't see why so many others were benefiting from it.

"Dẫu vậy cũng có nhiều người bảo họ chẳng học được gì từ câu chuyện đó cả. Cũng có thể họ đã biết về bài học này và đã sống như vậy, hoặc thông thường hơn thì họ cho rằng mình đã biết tất cả mọi chuyện và không muốn học hỏi điều gì. Họ không thể hiểu làm sao mà người khác lại có thể tìm kiếm được lợi lộc gì từ những chuyện như thế." ​

"When one of our senior executives, who was having difficulty adapting, said the story was a waste of time, other people kidded him saying they knew which character he was in the story – meaning the one who learned nothing new and did not change."

"Khi một ông xếp cao cấp của tôi luôn gặp khó khăn khi phải thích nghi tuyên bố rằng câu chuyện chỉ tổ làm phí thì giờ, những người khác đã nói đùa rằng họ biết ông ta là nhân vật nào trong câu chuyện – ám chỉ người không học hỏi được điều gì mới mẻ và không thay đổi bản thân." ​

"What's the story?" Angela asked.

"Câu chuyện thế nào?" Angela hỏi. ​

"It's called: Who Moved My Cheese?"

"Câu chuyện này tên là Ai Lấy Pho mát Của Tôi?" ​

The group laughed. "I think I like it already," Carlos said. "Would you tell us the story? Maybe we can get something from it."

Cả nhóm cười vang. "Tôi nghĩ rằng mình đã thích câu chuyện này rồi đấy," Carlos nói, "Cậu kể đi, có thể cả bọn chúng ta sẽ học hỏi thêm được điều gì đó." ​

"Sure," Michael replied. "I'd be happy to – it doesn't take long." And so he began...

"Được rồi," Michael nói, "Sẵn lòng thôi, câu chuyện này không dài lắm." Và anh ta bắt đầu kể... ​

 

[BNTT]

UNCE, long ago in a land far away, there lived four little characters who ran through a Maze looking for cheese to nourish them and make them happy.

Ngày xưa, ở một miền đất xa xôi, có bốn nhân vật đi vào một mê cung để tìm kiếm pho mát để tự nuôi sống mình và làm cho mình cảm thấy hạnh phúc.​

Two were mice, named "Sniff" and "Scurry" and two were Little people – beings who were as small as mice but who looked and acted a lot like people today. Their names were Hem" and "Haw." Due to their small size, it would be easy not to notice what the four of them were doing. But if you looked closely enough, you could discover the most amazing things!

Hai trong số các nhân vật đó là hai con chuột "Đánh Hơi" và "Nhanh Nhẹn" hai nhân vật nữa là hai người tí hon – họ là những sinh vật nhỏ bé như chuột nhưng có hình dạng và cách suy nghĩ giống như con nguời bây giờ vậy. Tên của họ là "Chậm Chạp" và "Ù Lì" vì họ nhỏ bé như thế nên ta dễ bỏ qua không để ý đến việc làm của bốn nhân vật đó. Nhưng nếu bạn đến được gần để có thể nhìn rõ họ, bạn sẽ khám phá ra những điều ngạc nhiên nhất!​

Every day the mice and the Little people spent time in the Maze looking for their own special cheese.

Hàng ngày hai con chuột và những người tí hon bỏ thời gian vào mê cung để tìm kiếm miếng pho mát đặc biệt của mình. ​

The mice, Sniff and Scurry, possessing simple brains and good instincts, searched for the hard nibbling cheese they liked, as mice often do.

Mấy chú chuột, Đánh Hơi và Nhanh Nhẹn, chỉ có bộ não của loài gặm nhấm, nhưng lại có một bản năng tuyệt vời, tìm kiếm miếng pho mát nhỏ rắn chắc cho mình như các con chuột khác.​

The two Little people, Hem and Haw, used their complex brains, filled with many beliefs and emotions, to search for a very different kind of Cheese which they believed would make them feel happy and successful.

Hai con người tí hon, Chậm Chạp và Ù Lì, sử dụng bộ não chứa đầy quan niệm và cảm xúc của mình, cũng tìm kiếm loại Pho mát đặc biệt mà họ nghĩ rằng nó sẽ mang lại cho họ sự thành đạt và hạnh phúc.​

As different as the mice and Little people were, they shared something in common: every morning, they each put on their jogging suits and running shoes, left their little homes, and raced out into the Maze looking for their favourite cheese.

Cho dù có sự khác nhau giữa người và chuột, nhưng họ cũng có những điểm chung. Cứ mỗi buổi sáng cả bọn mặc quần áo thể thao, mang giày vào, rời nhà và chạy đến Mê cung để tìm kiếm miếng pho mát yêu thích của mình.​

The Maze was a labyrinth of corridors and chambers, some containing delicious cheese. But there were also dark corners and blind alleys leading nowhere. It was an easy place for anyone to get lost.

Mê cung là một mạng lưới những lối đi và các căn phòng, có nơi chứa pho mát ngon lành. Nhưng ở đó cũng có những góc tối tăm và những con đường cụt chẳng dẫn đi đâu. Đó là một nơi mà người ta có thể dễ dàng đi lạc.​

However, for those who found their way, the Maze held secrets that let them enjoy a better life.

Tuy vậy, dưới những điều bí mật ẩn chứa trong Mê cung là một cuộc sống tốt đẹp hơn cho những người tìm ra lối đi của mình.​

The mice, Sniff and Scurry, used the simple trial-and-error method of finding cheese. They ran down one corridor, and if it proved empty, they turned and ran down another. They remembered the corridors that held no cheese and quickly went into new areas.

Các chú chuột, Đánh Hơi và Nhanh Nhẹn, sử dụng cách thử - và - sai để tìm kiếm pho mát. Chúng chạy vào một mê lộ, và nếu không phát hiện được gì ở đó thì chúng quay lại và chạy vào một lối mới. Chúng ghi nhớ những con đường nào không có pho mát và ngay lập tức đi vào một khu vực khác.​

Sniff would smell out the general direction of the cheese, using his great nose, and Scurry would race ahead. They got lost, as you might expect, went off in the wrong direction and often bumped into walls. But after a while, they found their way.

Đánh Hơi thường dùng cái mũi xuất sắc của mình định hướng miếng pho mát, còn Nhanh Nhẹn thì thường cắm đầu cắm cổ chạy thục mạng. Như bạn có thể đoán trước, có lúc chúng cũng bị lạc, hay mất phương hướng và rất hay đụng đầu vào tường. Nhưng sau một thời gian chúng cũng tìm được đường đi của mình.​

Like the mice, the two Little people, Hem and Haw, also used their ability to think and learn from their past experiences. However, they relied on their complex brains to develop more sophisticated methods of finding Cheese.

Cũng giống như các chú chuột, hai người tí hon, Chậm Chạp và Ù Lì, cũng dùng khả năng suy luận của minh và rút kinh nghiệm từ sai lầm. Dù vậy họ hầu như dựa vào trí óc phức tạp của mình để phát triển những phương thức rắc rối hơn trong lúc đi tìm Pho mát.​

Sometimes they did well, but at other times their powerful human beliefs and emotions took over and clouded the way they looked at things. It made life in the Maze more complicated and challenging.

Có lúc họ đạt được những kết quả tốt, nhưng cũng có lúc sức mạnh của niềm tin và cảm xúc con người đã khiến họ nhìn nhận sự việc không được minh bạch mấy. Điều đó làm cho mọi chuyện trong Mê cung trở nên phức tạp và mang tính thách thức hơn.​

Nonetheless, Sniff, Scurry, Hem and Haw all discovered, in their own way, what they were looking for. They each found their own kind of cheese one day at the end of one of the corridors in cheese Station P.

Dẫu vậy, Đánh Hơi, Nhanh Nhẹn, Chậm Chạp và Ù Lì, với cách thức riêng của mình đều tìm ra điều mà mình muốn tìm kiếm. Ai cũng tìm thấy được loại pho mát của mình vào một ngày nọ, ở cuối một mê lộ tại Kho Pho mát P.​

 

[BNTT]

Every morning after that, the mice and the Little people dressed in their running gear and headed over to Cheese Station P. It wasn't long before they each established their own routine.

Vào mỗi buổi sáng sau đó các chú chuột và hai người tí hon mặc đồ chạy vào và đi về hướng Kho Pho mát P. Cũng không lâu sau cả bọn đều có một cách đi riêng cho mình.​

Sniff and Scurry continued to wake early every day and race through the Maze, always following the same route.

Đánh hơi và Nhanh nhẹn hàng ngày vẫn dậy sớm và chạy vào Mê cung, theo một lộ trình cố định.​

​

​

When they arrived at their destination, the mice took off their running shoes, tied them together and hung them around their necks — so they could get to them quickly whenever they needed them again. Then they enjoyed the cheese.

Khi đến nơi, hai chú chuột cởi giày ra, cột lại với nhau và đeo lên cổ để có thể lại sử dụng nếu cần. Sau đó chúng bắt đầu đánh chén.​

In the beginning Hem and Haw also raced toward Cheese Station C every morning to enjoy the tasty new morsels that awaited them. But after a while, a different routine set in for the Little people.

Thoạt đầu Chậm chạp và Ù lì cũng chạy vào Mê cung mỗi buổi sáng để thưởng thức những mẩu pho mát mới ngon miệng đang đợi họ. Nhưng sau một thời gian, những con người tí hon này bắt đầu có một cách đi khác.​

​

​

Hem and Haw awoke each day a little later, dressed a little slower, and walked to Cheese Station P. After all, they knew where the Cheese was now and how to get there.

Mỗi ngày Chậm chạp và Ù lì dậy muộn hơn, mặc quần áo chậm hơn, và thong thả đi bộ về Kho Pho mát P. Cuối cùng thì họ cũng đã biết Pho mát ở đâu và đi đến đó như thế nào.​

​

​

They had no idea where the Cheese came from, or who put it there. They just assumed it would be there.

Họ không để ý đến chuyện Pho mát từ đâu ra hay ai đã để nó ở đó. Họ chỉ đơn giản cho rằng nó có ở đó, vậy thôi.​

​

​

As soon as Hem and Haw arrived at Cheese Station P each morning, they settled in and made themselves at home. They hung up their jogging suits, put away their running shoes and put on their slippers. They were becoming very comfortable now that they had found the Cheese.

Mỗi buổi sáng ngay khi Chậm chạp và Ù lì đến Kho Pho mát P, họ thoải mái hành động như ở nhà. Họ treo quần áo chạy lên, cởi bỏ đôi giày chạy ra và mang dép vào. Chúng cảm thấy dễ chịu vì đã tìm thấy Pho mát.​

​

​

"This is great" Hem said. "There's enough Cheese here to last us forever." The Little people felt happy and successful, and thought they were now secure.

"Tuyệt thật," Ù lì nói. "Có đủ Pho mát cho chúng ta suốt đời." Những người tí hon cảm thấy hạnh phúc và có cảm giác thành đạt vì bây giờ họ được đã được đảm bảo.​

​

​

It wasn't long before Hem and Haw regarded the Cheese they found at Cheese Station P as their cheese. It was such a large store of Cheese that they eventually moved their homes to be closer to it, and built a social life around it.

Không bao lâu sau đó cả Chậm chạp và Ù lì xem như chỗ Pho mát họ tìm thấy ở Kho Pho mát P là Pho mát của họ. Đó là một cái kho to lớn đến nỗi họ dời nhà về gần đó hơn và tạo dựng nên một cuộc sống xã hội xung quanh đó.​

​

​

To make themselves feel more at home, Hem and Haw decorated the walls with sayings and even drew pictures of Cheese around them which made them smile. One read:

Để làm cho kho ấm cúng hơn, Chậm chạp và Ù lì trang trí những câu danh ngôn và thậm chí vẽ cả những bức tranh Pho mát lên những bức tường xung quanh họ. Trong đó có câu:​

​

​

Having Cheese Makes You Happy
Hạnh Phúc là Pho Mát​

 

[BNTT]

Sometimes Hem and Haw would take their friends by to see their pile of Cheese at Cheese Station P, and point to it with pride, saying, "Pretty nice Cheese, hub?" Sometimes they shared it with their friends and sometimes they didn't.

Thỉnh thoảng Chậm chạp và Ù lì mời bạn bè đến để chứng kiến những khối Pho mát ở Kho Pho mát P, và tự hào chỉ vào đó nói: “Chỗ Pho mát này thật tuyệt, phải không nào?” Có lúc họ chia cho bạn bè một ít, có lúc không.
​

"We deserve this Cheese,"' Hem said. "We certainly had to work long and hard enough to find it." He picked up a nice fresh piece and ate it. Afterward, Hem fell asleep, as he often did.

“Chúng ta xứng đáng được có chỗ Pho mát này,” Ù lì nói. “Chúng ta thật sự đã làm khá nhiều việc và khá lâu để có được chúng.” Anh ta bốc một miếng pho mát và bỏ vào miệng. Sau đó như thường lệ Ù lì nằm xuống ngủ một giấc ngon lành.​

Every night the Little people would waddle home, full of Cheese, and every morning they would confidently return for more. This went on for quite some time.

Vào buổi tối những người tí hon nặng nề đi về nhà, no căng Phó mát, và ngày hôm sau họ lại tới chổ cũ để lại tiếp tục hưởng thụ thêm. Mọi chuyện cứ thế kéo dài thêm một thời gian nữa.
​

After a while Hem's and Haw's confidence grew into the arrogance of success. Soon they became so comfortable they didn't even notice what was happening.

Rồi thì lòng tự tin của cả Chậm chạp và Ù lì nhanh chóng trở thành tính tự mãn. Họ hài lòng với thành đạt và không thèm để ý tới bất cứ điều gì đang xảy ra.​

As time went on. Sniff and Scurry continued their routine. They arrived early each morning and sniffed and scratched and scurried around Cheese Station P, inspecting the area to see if there had been any changes from the day before. Then they would sit down to nibble on the cheese.

Mỗi ngày qua đi Đánh hơi và Nhanh nhẹn vẫn tiếp tục lộ trình của mình. Chúng tới sớm vào buổi sáng rồi đánh hơi, sục sạo và chạy quanh đám pho mát ở Kho Pho mát P, xem xét có điều gì khác đi so với hôm qua không. Sau đó chúng mới ngồi xuống và gặm vào đám pho mát.​

One morning they arrived at Cheese Station P and discovered there was no cheese.

Một ngày kia chúng tới Kho Pho mát P và phát hiện không còn một chút pho mát nào nữa.​

They weren't surprised. Since Sniff and Scurry had noticed the supply of cheese had been getting smaller every day, they were prepared for the inevitable and knew instinctively what to do.

Chúng không hề ngạc nhiên. Vì Đánh hơi và Nhanh nhẹn đã nhận thấy hàng ngày rằng nguồn pho mát đang trở nên ít đi, chúng đã được chuẩn bị cho điều không thể tránh khỏi này, và bằng bản năng của mình chúng biết phải làm gì.​

They looked at each other, removed the running shoes they had tied together and hung conveniently around their necks, put them on their feet and laced them up.

Chúng nhìn nhau, tháo đôi giày chạy vẫn đeo sẵn trên cổ xuống, mang vào chân và cột dây lại.​

The mice did not over analyze things. To the mice, the problem and the answer were both simple. The situation at Cheese Station P had changed. So, Sniff and Scurry decided to change.

Các chú chuột không phân tích quá sâu vấn đề. Đối với chuột thì vấn đề và giải pháp hoàn toàn đơn giản. Hoàn cảnh ở Kho Pho mát P đã thay đổi. Và thế là chúng cũng quyết định thay đổi theo.​

They both looked out into the Maze. Then Sniff lifted his nose, sniffed, and nodded to Scurry, who took off running through the Maze, while Sniff followed as fast as he could. They were quickly off in search of New Cheese.

Cả hai nhìn ra về phía Mê cung. Và rồi Đánh hơi đưa mũi mình lên, hít hít và gật đầu với Nhanh nhẹn đang nhanh nhẹn chạy vào Mê cung và cố gắng đuổi theo. Chúng nhanh chóng bắt đầu đi tìm Pho mát Mới.​

 

[BNTT]

Later that same day, Hem and Haw arrived at Cheese Station P. They had not been paying attention to the small changes that had been taking place each day, so they took it for granted their Cheese would be there. They were unprepared for what they found.

Một lát sau vào cùng ngày hôm đó, Chậm chạp và Ù lì đến Kho Pho mát P. Họ đã không hề để ý tới lượng Pho mát vơi đi từng ngày nên vẫn chắc mẩm rằng Pho mát vẫn còn ở đó. Cả hai chưa sẵn sàng cho tình thế mới này.​

"What! No Cheese?" Hem yelled. He continued yelling, "No Cheese? No Cheese?" as though if he shouted loud enough someone would put it back. "Who moved my Cheese?" he hollered. Finally, he put his hands on his hips, his face turned red, and he screamed at the top of his voice, "It's not fair!"

“Cái gì thế này! Mất hết Pho mát rồi?” Ù lì gào lên. Và anh chàng tiếp tục gào lên “Mất hết Pho mát rồi? Mất hết Pho mát rồi?” như thể nếu cứ gào to lên thì sẽ có người mang trả lại đám pho mát. “Pho mát của tôi đâu rồi?” Anh chàng hét to. Cuối cùng anh chàng chống hai tay vào hông, bộ mặt đỏ ngầu, và rít lên, “Thế này thì còn gì để nói chứ?”
​

Haw just shook his head in disbelief. He, too, had counted on finding Cheese at Cheese Station P. He stood there for a long time, frozen with shock. He was just not ready for this. Hem was yelling something, but Haw didn't want to hear it. He didn't want to deal with what was facing him, so he just tuned everything out.

Chậm chạp thì chỉ biết lắc đầu không tin nổi. Anh ta cũng vậy, cũng đinh ninh rằng sẽ thấy Pho mát ở Kho Pho mát P. Anh đứng ngẩn người ra như trời trồng vì bất ngờ, và thật sự không hiểu gì cả. Ù lì vẫn la lối, nhưng Chậm chạp không muốn nghe. Anh ta không muốn chấp nhận thực tế, nên không muốn nghe gì cả.​

The Little people's behavior was not very attractive or productive, but it was understandable. Finding Cheese wasn't easy, and it meant a great deal more to the Little people than just having enough of it to eat every day.

Cách xử thế của hai con người tí hon không mấy hay ho hoặc thích hợp, nhưng có thể thông cảm được. Vì kiếm được Pho mát không dễ dàng gì, và đối với những con người tí hon này thì ý nghĩa lớn nhất không phải chỉ là có được một miếng pho mát cho nhu cầu hàng ngày.​

Finding Cheese was the Little people's way of getting what they thought they needed to be happy. They had their own ideas of what Cheese meant to them, depending on their taste. For some, finding Cheese was having material things. For others it was enjoying good health or developing a spiritual sense of well-being.

Kiếm được Pho mát là việc mà họ nghĩ rằng họ cần có để đạt được hạnh phúc. Tùy theo khẩu vị của mình, mỗi người trong bọn họ đều cho rằng Pho mát có một ý nghĩa nhất định trong đời. Với một số người thì tìm thấy Pho mát đồng nghĩa với chuyện có của cải trong tay. Đối với những người khác thì đó là được hưởng một cuộc sống mạnh khỏe, hay để phát triển đời sống tinh thần lành mạnh.​

For Haw, Cheese just meant feeling safe, having a loving family someday and living in a cozy cottage on Cheddar Lane. To Hem, Cheese was becoming a Big Cheese in charge of others and owning a big house atop Camembert Hill.

Chậm chạp nghĩ rằng Pho mát có ý nghĩa của một cuộc sống an nhàn, là có một gia đình thân yêu, là được sống trong một ngôi nhà nhỏ ấm cúng, dễ chịu ở Đại lộ Pho mát Anh. Còn đối với Ù lì thì Pho mát là Miếng Pho mát Vĩ đại chi phối tất cả các miếng pho mát khác và là được sở hữu một ngôi nhà to lớn ở Ngọn Đồi Pho mát Pháp.​

Because Cheese was important to them, the two Little people spent a long time trying to decide what to do. All they could think of was to keep looking around Cheeseless Station P to see if the Cheese was really gone.

Bởi vì Pho mát có một ý nghĩa quan trọng đối với họ nên cả hai con người tí hon đã mất rất nhiều thì giờ để quyết định phải làm gì. Lúc này bọn họ chỉ biết tìm kiếm xung quanh Kho Pho mát trống rỗng P để xem thử Pho mát đã thật sự mất hẳn chưa.​

While Sniff and Scurry had quickly moved on, Hem and Haw continued to hem and haw. They ranted and raved at the injustice of it all. Haw started to get depressed. What would happen if the Cheese wasn't there tomorrow? He had made future plans based on this Cheese.

Trong lúc Đánh hơi và Nhanh nhẹn đã nhanh chóng chạy đi thì Chậm chạp và Ù lì vẫn còn tiếp tục chậm chạp và ù lì. Họ vẫn tiếp tục lải nhải và nói như mê sảng về sự bất công của thực tế. Ù lì bắt đầu thất vọng. Biết điều gì sẽ đến nếu ngày mai họ tới đây và cũng sẽ không thấy miếng Pho mát nào? Anh ta đã xây dựng hẳn một tương lai trên cơ sở đám Pho mát này.​

The Little people couldn't believe it. How could this have happened? No one had warned them. It wasn't right. It was not the way things were supposed to be. Hem and Haw went home that night hungry and discouraged. But before they left. Haw wrote on the wall:

Những con người tí hon không thể tin nổi. Làm sao mọi chuyện như thế này lại có thể xảy ra? Đâu có ai báo trước cho họ. Không được. Tình thế không thể như thế này được. Chậm chạp và Ù lì về nhà vào buổi tối thất vọng và đói meo. Nhưng trước khi ra về Chậm chạp viết lên tường:​

The More Important Your Cheese Is To You The More You Want To Hold On To It
Miếng Pho Mát Càng Quan Trọng Thì Bạn Càng Muốn Gìn Giữ Nó​

 

[BNTT]

The next day Hem and Haw left their homes, and returned to Cheese Station P again, where they still expected, somehow, to find their Cheese.

Ngày hôm sau Chậm chạp và Ù lì rời nhà, và trở lại Kho Pho mát P với hy vọng bằng một cách nào đó có thể tìm lại được Pho mát của họ.​

The situation hadn't changed, the Cheese was no longer there. The Little people didn't know what to do. Hem and Haw just stood there, immobilized like two statues.

Chẳng có gì khác cả – Pho mát không còn nữa. Những người tí hon không biết phải làm gì. Chậm chạp và Ù lì chỉ biết đứng đó, bất động như những pho tượng.​

Haw shut his eyes as tight as he could and put his hands over his ears. He just wanted to block everything out. He didn't want to know the Cheese supply had gradually been getting smaller. He believed it had been moved all of a sudden.

Chậm chạp lấy hết sức bịt tai và nhắm thật chặt mắt mình lại. Anh ta chỉ muốn đừng phải nghe và phải thấy điều gì. Anh đã không muốn nhìn nhận rằng nguồn Pho mát cứ vơi đi từng ngày. Anh muốn nghĩ rằng chúng đã bất ngờ bị lấy mất đi.​

Hem analyzed the situation over and over and eventually his complicated brain with its huge belief system took hold. "Why did they do this to me?" he demanded. "What's really going on here?"

Ù lì phân tích trở đi trở lại vấn đề cho đến khi cuối cùng bộ óc rắc rối với hệ thống niềm tin vững chắc của mình nhận thức được vấn đề. “Tại sao người ta lại đối xử với tôi như thế này?” Anh thắc mắc. “Thật ra thì đang có chuyện gì ở đây vậy?”​

Finally, Haw opened his eyes, looked around and said, "By the way, where are Sniff and Scurry? Do you think they know something we don't?" Hem scoffed, "What would they know?"

Cuối cùng Chậm chạp cũng mở mắt ra, nhìn quanh rồi hỏi, “Vậy chứ Đánh hơi và Nhanh nhẹn đâu rồi? Cậu có nghĩ rằng họ đã biết điều gì khác nữa hay không?” Ù lì trề môi, “Bọn chúng thì biết cái gì cơ chứ?”​

Hem continued, "They're just mice. They just respond to what happens. We're Little people. We're smarter than mice. We should be able to figure this out."

Ù lì tiếp tục nói, “Chúng chỉ là mấy con chuột nhắt ngu ngốc. Chúng chỉ ứng xử theo tình thế thôi. Chúng ta là những người tí hon. Chúng ta khôn ngoan hơn chúng chứ. Chúng ta có thể giải quyết được vấn đề mà.”​

"I know we're smarter," Haw said, "but we don't seem to be acting smarter at the moment. Things are changing around here, Hem. Maybe we need to change and do things differently."

“Tôi cũng nghĩ rằng chúng ta khôn ngoan hơn, nhưng có thể chúng ta không thể hành động khôn ngoan hơn chúng vào thời điểm này. Mọi chuyện ở đây đã thay đổi rồi, Ù lì à, chúng ta phải thay đổi và hành động khác đi chứ.”​

"Why should we change?" Hem asked. "We're Little people. We're special. This sort of thing should not happen to us. Or if it does, we should at least get some benefits."

“Tại sao chúng ta lại phải thay đổi chứ?” Ù lì hỏi lại, “ Chúng ta là người tí hon. Chúng ta khác chúng. Những chuyện này lẽ ra đã không thể xảy ra với chúng ta. Hay cùng lắm nếu có xảy ra thì chúng ta cũng phải được một lợi lộc gì đó chứ.”​

"Why should we get benefits?" Haw asked.

“Tại sao chúng ta lại phải có lợi?” Chậm chạp hỏi.​

"Because we're entitled," Hem claimed.

“Bởi vì chúng ta có quyền như thế,” Ù lì tuyên bố.​

"Entitled to what?" Haw wanted to know.

“Quyền gì?” Chậm chạp tò mò.​

"We're entitled to our Cheese."

“Quyền có Pho mát của mình.”​

"Why?" Haw asked.

“Sao?” Chậm chạp hỏi.​

"Because, we didn't cause this problem," Hem said. "Somebody else did this and we should get something out of it."

“Vì chúng ta không gây ra chuyện này,” Ù lì nói. “Có ai đã làm chuyện này, và chúng ta phải được cái gì đó.”​

Haw suggested, "Maybe we should simply stop analyzing the situation so much and go find some New Cheese?"

Chậm chạp đề nghị, “Hay là mình đừng suy nghĩ về chuyện này nữa mà hãy đi tìm Pho mát khác đi.”​

"Oh no," Hem argued. "I'm going to get to the bottom of this."

“Không được,” Ù lì phản đối, “Tôi sẽ làm cho ra lẽ việc này.”​

While Hem and Haw were still trying to decide what to do. Sniff and Scurry were already well on their way. They went farther into the Maze, up and down corridors, looking for cheese in every Cheese Station they could find.

Trong lúc Chậm chạp và Ù lì còn đang xem xét phải làm gì, thì Đánh hơi và Nhanh nhẹn đã lên đường. Chúng đi xa vào Mê cung, chạy tới chạy lui theo những mê lộ, và lục tìm pho mát trong bất cứ cái kho nào chúng bắt gặp.​

They didn't think of anything else but finding New Cheese.

Chúng chẳng suy nghĩ gì ngoài chuyện tìm pho mát khác.​

They didn't find any for some time until they finally went into an area of the Maze where they had never been before: Cheese Station N.

Suốt một thời gian chúng chẳng tìm được gì – cho đến khi chúng đi đến một khu vực khác trong Mê cung mà trước đó chúng chưa đến: Kho Pho mát Mới N.​

They squealed with delight. They found what they had been looking for: a great supply of New Cheese. They could hardly believe their eyes. It was the biggest store of cheese the mice had ever seen.

Chúng rít lên vui sướng. Chúng đã tìm thấy cái mà chúng muốn: một nguồn Pho mát Mới đầy ắp. Chúng như không tin vào mắt mình. Đó là một cái kho pho mát lớn chưa từng thấy.​

 

[BNTT]

In the meantime, Hem and Haw were still back in Cheese Station P valuating their situation. They were now suffering from the effects of having no Cheese. They were becoming frustrated and angry and were blaming each other for the situation they were in.

Trong lúc đó Chậm Chạp và Ù Lì vẫn còn ở Kho Pho Mát P để đánh giá tình hình. Bây giờ họ đang phải chịu đựng hoàn cảnh của sự thiếu hụt Pho mát. Họ cảm thấy bế tắc và giận dữ và đổ lỗi cho nhau vì tình trạng này.​

Now and then Haw thought about his mice friends. Sniff and Scurry, and wondered if they had found any cheese yet. He believed they might be having a hard time, as running through the Maze usually involved some uncertainty. But he also knew that it was likely to only last for a while.

Có lúc Chậm Chạp nghĩ tới những chú bạn chuột và không biết chúng đã tìm thấy pho mát chưa. Anh nghĩ rằng chúng có lẽ đang gặp khó khăn, vì chạy tới chạy lui trong Mê cung thường phải chịu đựng bất trắc. Nhưng anh cũng nghĩ rằng chuyện đó có lẽ kéo dài không lâu.​

Sometimes, Haw would imagine Sniff and Scurry finding New Cheese and enjoying it. He thought about how good it would be for him to be out on an adventure in the Maze, and to find fresh New Cheese. He could almost taste it.

Thỉnh thoảng Chậm Chạp hay hình dung thấy Đánh Hơi và Nhanh Nhẹn đang tìm được Pho Mát Mới và đang đánh chén. Anh ta tưởng tượng đến chuyện ra ngoài Mê cung kia và bắt đầu cho một chuyến phiêu lưu, và tìm thấy Pho mát mới sẽ tốt hơn tình thế hiện nay như thế nào. Anh ta như có thể nếm vào miếng pho mát tưởng tượng ấy.​

The more clearly Haw saw the image of himself finding and enjoying the New Cheese, the more he saw himself leaving Cheese Station P.

Chậm Chạp càng tưởng tượng về hình ảnh mình tìm được pho mát mới, thì anh ta càng muốn rời khỏi Kho Pho mát P hơn.​

"Let's go!" he exclaimed, all of a sudden.

“Đi thôi!” bất chợt anh thốt lên.​

"No" Hem quickly responded. "I like it here. It's comfortable. It's what I know. Besides it's dangerous out there."

“Không.” Ù Lì nhanh chóng phản đối. “Tôi thích ở lại đây. Ở đây dễ chịu hơn. Tôi nghĩ vậy. Hơn nữa ngoài kia nguy hiểm lắm.”​

"No it isn't" Haw argued. "We've run through many parts of the Maze before, and we can do it again."

“Không phải thế,” Chậm Chạp nói lại. “Trước đây chúng ta cũng đã từng mò tìm ở nhiều nơi trong Mê cung, và bây giờ chúng ta có thể làm lại như thế.”​

"I'm getting too old for that," Hem said. "And I'm afraid I'm not interested in getting lost and making a fool of myself. Are you?"

“Tôi đã quá già cho chuyện này rồi,” Ù Lì nói. “Và tôi e rằng mình không còn thích thú với chuyện bị đi lạc và tự mình làm trò cười nữa. Bạn cũng vậy mà, phải không?”​

With that. Haw's fear of failing returned and his hope of finding New Cheese faded.

Nghe thấy thế nỗi e ngại lại trở về với Chậm Chạp và hy vọng tìm được Pho mát Mới của anh cũng tan đi.​

So every day, the Little people continued to do what they had done before. They went to Cheese Station P, found no Cheese, and returned home, carrying their worries and frustrations with them.

Thế là ngày nào cũng vậy, những con người tí hon tiếp tục làm đi làm lại chuyện mà họ đã từng làm trước đó. Họ đến Kho Pho mát P, không tìm thấy gì cả, rồi lại về nhà, mang theo nỗi lo lắng và sự bế tắc.​

They tried to deny what was happening, but found it harder to get to sleep, had less energy the next day, and were becoming irritable.

Họ cố phủ nhận điều đang xảy ra, nhưng cảm thấy khó ngủ hơn, yếu hơn vào ngày hôm sau, và khó chịu hơn.​

Their homes were not the nurturing places they once were. The Little people had difficulty sleeping and were having nightmares about not finding any Cheese.

Mái nhà của họ không còn là những nơi chốn no ấm như xưa. Những người tí hon trải qua giấc ngủ nặng nề với những cơn ác mộng về chuyện không tìm được chút pho mát nào.​

But Hem and Haw still returned to Cheese Station P and waited there every day.

Nhưng ngày nào Chậm Chạp và Ù Lì cũng vẫn tới Kho Pho mát P và chờ đợi.​

Hem said, "You know if we just work harder we'll find that nothing has really changed that much. The Cheese is probably nearby. Maybe they just hid it behind the wall."

Ù Lì nói “Bạn biết không, có thể nếu chúng ta làm việc nhiều hơn một chút chúng ta sẽ thấy rằng chẳng có gì thay đổi cả. Hình như Pho mát đang ở đâu đây thôi. Chắc là người ta mang giấu nó sau những bức tường.”​

The next day. Hem and Haw returned with tools. Hem held the chisel, while Haw banged on the hammer until they made a hole in the wall of Cheese Station P. They peered inside but found no Cheese.

Ngày hôm sau, Chậm Chạp và Ù Lì trở lại với đám đồ nghề. Ù Lì giữ cái đục cho Chậm Chạp giáng từng nhát búa cho tới khi họ đục thủng một cái lỗ trên tường của Kho Pho mát P. Họ chăm chú ngó vào đó và chẳng thấy chút pho mát nào cả.​

They were disappointed but believed they could solve the problem. So they started earlier, stayed longer, and worked harder. But after a while, all they had was a large hole in the wall.

Thất vọng tràn trề, nhưng họ vẫn tin rằng họ sẽ giải quyết được vấn đề. Họ tới kho sớm hơn, ở lại muộn hơn và làm việc cật lực hơn, nhưng tất cả mọi thứ họ có được chỉ là một cái lỗ to tướng trên tường.​

Haw was beginning to realize the difference between activity and productivity. "Maybe," Hem said, "we should just sit here and see what happens. Sooner or later they have to put the Cheese back."

Chậm Chạp bắt đầu nhận ra khoảng cách giữa việc làm và kết quả. “Có thể,” Ù Lì nói, “chúng ta cứ thử ngồi chờ ở đây xem. Sớm muộn gì rồi người ta cũng phải đem trả lại đám Pho mát đấy.”​

Haw wanted to believe that. So each day he went home to rest and returned reluctantly with Hem to Cheese Station P. But Cheese never reappeared.

Chậm Chạp muốn tin vào điều đó. Thế nên hàng ngày anh ta về nhà để nghỉ ngơi và miễn cưỡng đi cùng với Ù Lì tới Kho Pho mát P. Nhưng đám Pho mát không bao giờ xuất hiện trở lại.​

By now the Little people were growing weak from hunger and stress. Haw was getting tired of just waiting for their situation to improve. He began to see that the longer they stayed in their Cheeseless situation, the worse off they would be.

Lúc này nhũng người tí hon đang trở nên yếu đi vì đói và stress. Chậm Chạp cảm thấy chán nản với chuyện chờ đợi vào chuyện hoàn cảnh của mình sẽ được cải thiện tốt hơn. Anh ta nhận ra rằng càng ngồi chờ lâu trong tình trạng không có Pho mát lâu bao nhiêu, thì tình hình càng tồi tệ thêm bấy nhiêu.​

Haw knew they were losing their edge.

Anh biết sinh lực của hai người đang dần dần mất đi.​

 

[BNTT]

Finally, one day Haw began laughing at himself. "Haw, Haw, look at us. We keep doing the same things over and over again and wonder why things don't get better. If this wasn't so ridiculous, it would be even funnier."

Cuối cùng, vào một ngày nọ Chậm Chạp bắt đầu bật cười với mình. “Ù Lì à, nhìn lại tụi mình xem. Chúng ta cứ làm hoài có mỗi một việc rồi lại hỏi sao tình trạng này không khá hơn. Nếu không kỳ cục thì cũng rõ ràng là buồn cười quá.”​

Haw did not like the idea of having to run through the Maze again, because he knew he would get lost and have no idea where he would find any Cheese. But he had to laugh at his folly when he saw what his fear was doing to him.

Chậm Chạp cũng chẳng mấy thích thú với cái ý định phải chạy vào Mê cung lần nữa, vì anh biết rồi mình sẽ đi lạc, và không biết trước được liệu có tìm thấy pho mát ở chổ nào đó không. Nhưng anh phải cười tình trạng ngu xuẩn này, vì anh nhận ra nỗi sợ hãi bên trong con người của mình đã mang lại điều gì.​

He asked Hem, "Where did we put our running shoes?" It took a long time to find them because they had put everything away when they found their Cheese at Cheese Station P, thinking they wouldn't be needing them anymore.

Anh ta hỏi Ù Lì, “Chúng ta bỏ đôi giày chạy đâu rồi nhỉ?” Phải mất một lúc lâu họ mới tìm thấy chúng, khi tìm ra Kho pho mát P họ đã vất lăn lóc chúng đi vì nghĩ rằng họ sẽ không bao giờ còn cần tới chúng nữa.​

As Hem saw his friend getting into his running gear, he said, "You're not really going out into the Maze again, are you? Why don't you just wait here with me until they put the Cheese back?"

“Cậu không định chạy vào Mê cung nữa đấy chứ?” Thấy bạn mang giày vào, Ù Lì hỏi. “Sao cậu không ngồi chờ tới khi người ta trả lại Pho mát với tớ?”​

"Because, you just don't get it," Haw said. "I didn't want to see it either, but now I realize they're never going to put yesterday's Cheese back. It's time to find New Cheese."

“Bởi vì cậu sẽ không có điều đó đâu.” Chậm Chạp nói, “Tớ cũng không muốn nghĩ vậy, nhưng bây giờ tớ đã nhận ra rằng họ sẽ không bao giờ mang trả lại miếng pho mát của ngày hôm qua đâu. Đến lúc phải đi tìm Pho mát Mới rồi đấy.”​

Hem argued, "But what if there is no Cheese out there? Or even if there is, what if you don't find it?"

Ù Lì cãi lại, “Thế nếu ngoài đó chẳng có chút Pho mát nào thì sao? Và nếu có đi chăng nữa thì cậu sẽ làm gì khi không tìm được nó?”​

"I don't know," Haw said. He had asked himself those same questions too many times and felt the fears again that kept him where he was.

“Tớ cũng chẳng biết nữa,” Chậm Chạp nói. Anh ta đã tự hỏi mình câu này hàng bao nhiêu lần rồi và cảm thấy nỗi sợ hãi đang chôn chân mình đứng lại.​

He asked himself, "Where am I more likely to find Cheese – here or in the Maze?"

Anh đã nhiều lần tự hỏi, “Tôi có thể sẽ tìm thấy Pho mát ở đâu bây giờ – ở đây hay ngoài Mê cung kia?”​

He painted a picture in his mind. He saw himself venturing out into the Maze with a smile on his face.

Anh vẽ trong đầu mình một hình ảnh trong đó anh thấy mình tiến vào Mê cung với cái cuời trên môi.​

While this picture surprised him, it made him feel good. He saw himself getting lost now and then in the Maze, but felt confident he would eventually find New Cheese out there and all the good things that came with it. He gathered his courage.

Trong khi hình ảnh đó làm anh ngạc nhiên thì đồng thời anh thấy tinh thần mình khá hơn. Anh thấy chính mình thỉnh thoảng bị lạc đường trong Mê cung, nhưng cảm thấy tự tin rằng cuối cùng anh cũng có thể tìm thấy được Pho mát Mới, cùng với mọi điều tuyệt diệu của nó. Anh lấy lại can đảm.​

Then he used his imagination to paint the most believable picture he could – with the most realistic details – of him finding and enjoying the taste of New Cheese.

Và rồi anh dùng hết trí tưởng tượng của mình để vẽ nên một hình ảnh đáng tin cậy nhất – với mọi chi tiết rõ ràng nhất – về sự kiện mình tìm thấy Pho mát mới và thưởng thức nó.​

He saw himself eating Swiss cheese with holes in it, bright orange Cheddar and American cheeses, Italian Mozzarella and wonderfully soft French Camembert Cheese, and....

Anh thấy mình đang ăn Pho mát Thụy Sĩ với những cái lỗ trên miếng pho mát, loại Pho mát Cheddar nhiều hương vị của Anh và Mỹ, có cả Pho mát mềm Mozzarella của Ý dùng chung với pizza và pho mát Pháp Camembert, và...​

Then he heard Hem say something and realized they were still at Cheese Station P.

Anh ta đột nhiên nghe Ù lì nói gì đó và nhận ra mình vẫn còn ở Kho Pho mát P.​

Haw said, "Sometimes, Hem, things change and they are never the same again. This looks like one of those times. That's life! Life moves on. And so should we."

Chậm Chạp nói, “Ù Lì à, có nhiều lúc mọi chuyện thay đổi và không bao giờ trở lại như cũ nữa. Có vẻ hiện giờ là như vậy đấy. Cuộc sống là thế! Cuộc sống chuyển đổi, và chúng ta cũng nên làm theo như thế.”​

Haw looked at his emaciated companion and tried to talk sense to him, but Hem's fear had turned into anger and he wouldn't listen.

Chậm Chạp nhìn người bạn gầy yếu của mình và cố gắng khuyên nhủ, nhưng nỗi sợ hãi của Ù Lì đã biến thành sự giận dữ, và anh không còn muốn nghe gì nữa.​

Haw didn't mean to be rude to his friend, but he had to laugh at how silly they both looked.

Chậm Chạp không muốn tỏ ra thô bạo với bạn mình, nhưng anh phải cười khi nhận thấy cả hai đã ngốc nghếch thế nào.​

As Haw prepared to leave, he started to feel more alive, knowing that he was finally able to laugh at himself, let go and move on.

Trong lúc chuẩn bị ra đi, anh ta bắt đầu cảm thấy mạnh mẽ hơn, biết rằng cuối cùng mình cũng đã có thể tự cười chính bản thân mình, rồi anh bước đi.​

Haw laughed and announced, "It's ... Maze ... time!" Hem didn't laugh and he didn't respond.

Chậm Chạp mỉm cười và tuyên bố, “Tới giờ vào Mê cung rồi!” Ù Lì không cười và cũng không trả lời.​

Haw picked up a small, sharp rock and wrote a serious thought on the wall for Hem to think about. As was his custom. Haw even drew a picture of cheese around it, hoping it would help Hem to smile, lighten up, and go after the New Cheese. But Hem didn't want to see it.

Chậm Chạp nhặt lên một cục đá nhỏ và nhọn và viết lên tường một ý nghĩ nghiêm túc để Ù Lì suy nghĩ. Như thói quen, Chậm Chạp vẽ thêm cả một miếng Pho mát xung quanh, anh mong rằng nó sẽ làm cho Ù Lì mỉm cười, cảm thấy mạnh mẽ lên và sẽ đi tìm Pho mát mới. Nhưng Ù Lì không muốn nhìn thấy nó.​

It read:

Đó là câu:​

If You Do Not Change, You Can Become Extinct
Nếu Không Thay Đổi Thì Bạn Có Thể Sẽ Bị Đào Thải​

 

[BNTT]

Then, Haw stuck his head out and peered anxiously into the Maze. He thought about how he'd gotten himself into this cheeseless situation.

Rồi Chậm Chạp thò đầu ra ngoài và lo lắng nhìn vào Mê cung. Anh ta nghĩ về chuyện mình đã phải ở trong tình trạng không có pho mát này như thế nào. ​

He had believed that there may not be any Cheese in the Maze, or he may not find it. Such fearful beliefs were immobilizing and killing him.

Anh đã từng nghĩ rằng trong Mê cung sẽ không có Pho mát, hoặc giả anh sẽ không tìm thấy được nó. Nỗi sợ hãi kinh hoàng ấy đã làm nhụt ý chí anh, và làm anh như đang chết lịm đi. ​

Haw smiled. He knew Hem was wondering, “Who moved my cheese?” but Haw was wondering, “Why didn't I get up and move with the Cheese, sooner?”

Chậm Chạp mỉm cười. Anh hiểu rằng Ù Lì đang muốn biết “Pho mát của tôi đâu rồi?” nhưng Chậm Chạp thì lại tự hỏi, “Tại sao mình đã không đứng lên và đi theo miếng Pho mát sớm hơn?” ​

As he started out into the Maze, Haw looked back to where he had come from and felt its comfort. He could feel himself being drawn back into familiar territory – even though he hadn't found Cheese here for some time.

Trong lúc bắt đầu đi vào Mê cung, Chậm Chạp nhìn lại vào nơi mình đã đến và vẫn cảm thấy được sự ấm áp quen thuộc của nó. Anh thấy mình bị kéo lại vào nơi chốn quen thuộc – ngay cả khi anh đã bỏ ra cả một thời gian sục sạo ở đó nhưng vẫn không tìm thấy được Pho mát. ​

Haw became more anxious and wondered if he really wanted to go out into the Maze. He wrote a saying on the wall ahead of him and stared at it for some time:

Chậm Chạp trở nên e dè hơn và tự hỏi liệu mình có thật sự muốn đi vào Mê cung hay không. Anh viết lên bức tường trước mặt mình một câu nữa và đứng nhìn nó lúc lâu: ​

What Would You Do If You Weren’t Afraid?
Bạn Sẽ Làm Gì Nếu Không E Ngại?​

He thought about it.

Anh nghĩ ngợi về câu nói đó. ​

 

[BNTT]

He knew sometimes some fear can be good. When you are afraid things are going to get worse if you don't do something, it can prompt you into action. But it is not good when you are so afraid that it keeps you from doing anything.

Anh hiểu rằng đôi khi biết sợ hãi là tốt. Như trong trường hợp người ta sợ rằng nếu không làm gì cả thì mọi chuyện sẽ trở nên tồi tệ hơn, lúc ấy nỗi sợ hãi đó thúc đẩy người ta hành động một cách kịp thời. Nhưng nếu nỗi sợ hãi đó lại khiến người ta ngồi yên không làm gì cả thì chẳng hay ho tí nào. ​

He looked to his right, to the part of the Maze where he had never been, and felt the fear.

Anh nhìn qua phía bên phải của mình, vào khu vực của Mê cung mà anh chưa từng tìm đến, và cảm thấy nỗi sợ. ​

Then, he took a deep breath, turned right into the Maze, and jogged slowly, into the unknown.

Rồi anh hít một hơi thở dài, quay vào hướng Mê cung, và chậm chậm chạy đi, vào chốn xa lạ. ​

As he tried to find his way. Haw worried, at first, that he might have waited too long in Cheese Station P. He hadn't had any Cheese for so long that he was now weak. It took him longer and it was more painful than usual to get through the Maze. He decided that if he ever got the chance again, he would get out of his comfort zone and adapt to change sooner. It would make things easier.

Trong lúc cố gắng tìm đường đi, thoạt tiên, Chậm Chạp lo ngại rằng mình đã ở lại Kho Pho mát P quá lâu đến nỗi bây giờ anh đã yếu sức đi. Anh phải đi lâu hơn, và cũng khổ sở hơn khi đi trong Mê cung. Anh quyết định rằng nếu gặp phải tình huống này lần nữa thì anh sẽ rời bỏ nơi ấm cúng quen thuộc của mình, và ứng phó sớm hơn. Điều đó làm mọi chuyện dễ dàng hơn. ​

Then, Haw smiled a weak smile as he thought, “Better late than never.”

Rồi Chậm Chạp yếu ớt mỉm cười trong lúc bật nghĩ, “Muộn còn hơn không.” ​

During the next several days, Haw found a little Cheese here and there, but nothing that lasted very long. He had hoped to find enough Cheese to take some back to Hem and encourage him to come out into the Maze.

Trong mấy ngày sau đó thỉnh thoảng Chậm Chạp cũng tìm thấy được vài mẩu pho mát rải rác đây đó, nhưng không nhiều lắm. Anh đã hy vọng rằng sẽ tìm dược đủ Pho mát để đem về cho Ù Lì một chút và khuyên anh ta vào tìm trong Mê cung. ​

But Haw didn't feel confident enough yet. He had to admit he found it confusing in the Maze. Things seemed to have changed since the last time he was out here.

Nhưng Chậm Chạp chưa cảm thấy đủ tự tin. Anh phải thừa nhận rằng anh đang cảm thấy bối rối trong Mê cung. Mọi thứ hình như đã khác đi kể từ hồi anh không còn vào đây nữa. ​

Just when he thought he was getting ahead, he would get lost in the corridors. It seemed his progress was two steps forward and one step backward. It was a challenge, but he had to admit that being back in the Maze, hunting for Cheese, wasn't nearly as bad as he feared it might be.

Anh suy nghĩ trong lúc vẫn tiến tới, anh thường bị lạc trong dãy mê lộ. Có vẻ như cứ tiến lên được hai bước thì anh phải lùi lại một bước. Thật khó khăn, nhưng anh phải thừa nhận rằng quay trở lại Mê cung, săn tìm Pho mát cũng không đến nỗi quá tệ như anh đã từng lo ngại. ​

As time went on he began to wonder if it was realistic for him to expect to find New Cheese. He wondered if he had bitten off more than he could chew. Then he laughed, realizing that he had nothing to chew on at that moment.

Ngày này qua ngày khác, anh bắt đầu tự hỏi mình có thực tế không khi mong tìm được Pho mát Mới. Anh không biết mình có đã ăn nhiều quá không. Và anh bật cười vì nhận thấy mình chẳng có gì để ăn vào lúc này cả. ​

Whenever he started to get discouraged, he reminded himself that what he was doing, as uncomfortable as it was at the moment, was in reality much better than staying in the Cheeseless situation. He was taking control, rather than simply letting things happen to him.

Mỗi khi thấy mình mất tự tin, anh tự nhắc mình rằng cho dù việc mình đang làm bây giờ có tồi tệ thế nào đi chăng nữa, thực tế cũng tốt hơn nhiều so với chuyện ngồi trong tình trạng không có Pho mát. Anh đang làm chủ tình hình, chứ không phải để cho hoàn cảnh ức chế mình. ​

Then he reminded himself, if Sniff and Scurry could move on, so could he!

Rồi anh tự nhắc nhủ rằng, nếu Đánh Hơi và Nhanh Nhẹn có thể tiến lên thì anh cũng vậy! ​

Later, as Haw looked back on things, he realized that the Cheese at Cheese Station P had not just disappeared overnight, as he had once believed. The amount of Cheese that had been there toward the end had been getting smaller, and what was left had grown old. It didn't taste as good.

Sau đó, khi nhìn lại sự việc, anh nhận ra rằng Pho mát ở Kho Pho mát P chẳng phải tự nhiên mà biến mất, như anh đã cố tin như thế. Lượng Pho mát cuối cùng đã trở nên ít đi, và phần còn lại cũng không còn khoái khẩu nữa. ​

Mold may even have begun to grow on the Old Cheese, although he hadn't noticed it. He had to admit however, that if he had wanted to, he probably could have seen what was coming. But he didn't.

Trên đám Pho mát Cũ thậm chí hình như cũng đã bắt đầu nổi mốc, cho dù anh có không để ý tới điều đó. Anh phải thừa nhận rằng nếu muốn anh cũng có thể nhận thấy, nhưng anh đã không làm như thế. ​

Haw now realized that the change probably would not have taken him by surprise if he had been watching what was happening all along and if he had anticipated change. Maybe that's what Sniff and Scurry had been doing.

Bây giờ Chậm Chạp hiểu rằng sự thay đổi đó sẽ không làm anh ngạc nhiên nếu trước đó anh để ý tới những diễn biến của sự việc, và nếu anh chấp nhận sự thay đổi. Có thể đó là điều mà Đánh Hơi và Nhanh Nhẹn đã làm. ​

He decided he would stay more alert from now on. He would expect change to happen and look for it. He would trust his basic instincts to sense when change was going to occur and be ready to adapt to it. He stopped for a rest and wrote on the wall of the Maze:

Anh quyết định phải tỉnh táo hơn kể từ bây giờ. Anh sẽ xem xét những thay đổi và sẽ chờ đợi chúng. Anh sẽ tin vào bản năng của mình để cảm thấy sự thay đổi đang chuẩn bị xảy ra và sẵn sàng ứng phó với chúng. Anh dừng lại để viết lên bức tường trong Mê cung: ​

Smell The Cheese Often So You Know When It Is Getting Old
Xem Xét Pho Mát Thường Xuyên Để Biết Khi Nào Nó Sắp Hư Cũ ​

 

[BNTT]

Sometime later, after not finding Cheese for what seemed like a long time, Haw finally came across a huge Cheese Station, which looked promising. When he went inside, however, he was most disappointed to discover that the Cheese Station was empty.

Sau một thời gian có vẻ khá dài mà vẫn chưa tìm thấy được Pho mát, Chậm Chạp bắt gặp một Kho Pho mát khổng lồ đầy vẻ hứa hẹn. Nhưng khi anh bước vào, anh thất vọng nhìn thấy nó trống rỗng. ​

“This empty feeling has happened to me too often,” he thought. He felt like giving up. Haw was losing his physical strength. He knew he was lost and was afraid he would not survive.

“Mình hay gặp sự trống rỗng này quá” anh nghĩ. Anh muốn bỏ cuộc. Chậm Chạp đang dần yếu sức. Anh biết mình đang mất phương hướng và sợ rằng mình sẽ không qua nổi. ​

He thought about turning around and heading back to Cheese Station P. At least, if he made it back, and Hem was still there, Haw wouldn't be alone. Then he asked himself the same question again, “What would I do if I weren't afraid?”

Anh nghĩ tới chuyện quay lại và tìm về Kho Pho mát P. Ít nhất, nếu anh quay về được và Ù Lì vẫn còn ở đó thì anh cũng không cô độc. Rồi anh lại tự hỏi, “Mình sẽ làm gì nếu không sợ hãi?” ​

Haw thought he was past his fear, but he was afraid more ofren than he liked to admit, even to himself. He wasn't always sure what he was afraid of, but, in his weakened condition, he knew now he was simply fearful of going on alone. Haw didn't know it, but he was running behind because he was still weighed down by fearful beliefs.

Chậm Chạp không muốn thừa nhận rằng mình thậm chí đã nhiều lần sợ hãi. Cũng có nhiều khi anh cũng không biết mình e ngại điều gì, nhưng trong tình trạng mệt mỏi của mình, hiện giờ anh hiểu rằng chỉ đơn giản là anh đang sợ phải tiếp tục đi một mình. Anh không nhận ra mình đang đi chậm lại, do đã ốm đi bởi những quan niệm u ám. ​

Haw wondered if Hem had moved on, or if he was still paralyzed by his own fears. Then, Haw remembered the times when he had felt his best in the Maze. It was when he was moving along.

Chậm Chạp không biết Ù Lì đã bắt đầu ra đi hay chưa, vẫn còn bị sự sợ hãi của chính mình trói chân lại. Rồi Chậm Chạp chợt nhớ tới lúc mà anh ta cảm thấy phấn khởi nhất trong Mê cung, đó là lúc anh đi tới phía trước. ​

He wrote on the wall, knowing it was as much a reminder to himself as it was a marking for his friend Hem, hopefully, to follow:

Anh viết lên tường, biết rằng nó cũng vừa là để nhắc nhở mình, vừa là những dấu hiệu trên đường để lại cho Ù Lì đi theo một cách hy vọng: ​

Movement In A New Direction Helps You Find New Cheese
Đi Về Phía Khác Giúp Bạn Tìm Thấy Pho Mát Mới​

 

[BNTT]

Haw looked down the dark passageway and was aware of his fear. What lay ahead? Was it empty? Or worse, were there dangers lurking? He began to imagine all kinds of frightening things that could happen to him. He was scaring himself to death.

Chậm Chạp nhìn vào lối đi tối tăm trong mê cung và lại thấy mình sợ hãi. Cái gì đang nằm sẵn ở đó? Liệu phía trước lại chẳng chứa đựng điều gì tốt đẹp? Hay tệ hại hơn nữa, có sự nguy hiểm nào đang rình rập? Anh bắt đầu hình dung ra trăm ngàn thứ đáng sợ khác có thể xảy ra với mình. Anh thấy sợ run lên. ​

Then he laughed at himself. He realized his fears were making things worse. So he did what he would do if he weren't afraid. He moved in a new direction.

Và rồi anh ta tự cười chính mình. Anh nhận thấy những nỗi sợ hãi của mình đang làm cho tình thế càng tồi tệ hơn thêm. Thế rồi anh làm điều mà mình sẽ làm nếu không sợ hãi. Anh bước vào một hướng đi mới. ​

As he started running down the dark corridor he began to smile. Haw didn't realize it yet, but he was discovering what nourished his soul. He was letting go and trusting what lay ahead for him, even though he did not know exactly what it was.

Trong lúc dấn vào lối đi tối tăm ấy, anh bắt đầu mỉm cười. Chậm Chạp chưa nhận ra, nhưng anh đã phát hiện ra điều đã nuôi dưỡng tinh thần của mình. Anh đã bước tới và tin tưởng vào phía trước, cho dù anh vẫn chưa biết đó là cái gì. ​

To his surprise, Haw started to enjoy himself more and more. “Why do I feel so good?” he wondered. “I don't have any Cheese and I don't know where I am going.”

Anh ngạc nhiên thấy tâm trạng của mình càng ngày càng thoải mái hơn. “Tại sao mình lại nhẹ nhõm thế này?” Anh tự hỏi. “Hiện giờ mình đâu có miếng Pho mát nào, và mình cũng chẳng biết mình đang đi đâu nữa.” ​

Before long, he knew why he felt good.

Nhưng anh nhanh chóng nhận ra điều gì đã khiến anh cảm thấy dễ chịu. ​

He stopped to write again on the wall:

Anh dừng lại và viết lên tường: ​

When You Stop Being Afraid, You Feel Good!
Khi Bạn Vượt Lên Được Nỗi Sợ Hãi Của Mình, Bạn Sẽ Cảm Thấy Không Bị Trói Buộc Nữa! ​

 

[BNTT]

Haw realized he had been held captive by his own fear. Moving in a new direction had freed him. Now he felt the cool breeze that was blowing in this part of the Maze and it was refreshing. He took in some deep breaths and felt invigorated by the movement. Once he had gotten past his fear, it turned out to be more enjoyable than he once believed it could be.

Chậm Chạp nhận thấy rằng trước đây chính nỗi sợ của mình đã trói buộc anh. Và khi tiến lên vào một hướng mới anh đã được cởi trói. Anh có thể cảm thấy một luồng gió mát thổi vào khu vực này của mê cung và cơn gió này thật sự trong lành. Anh hít thở thật sâu và thấy cơ thể như vừa được tiếp thêm sức sống bởi cuộc hành trình. Khi đã vượt qua được nỗi sợ hãi, anh thấy thật ra mọi chuyện thú vị hơn hẳn điều anh đã lo sợ. ​

Haw hadn't felt this way for a long time. He had almost forgotten how much fun it was to go for it.

Đã lâu lắm rồi anh chưa từng gặp cảm giác này. Anh đã quên mất khi cố gắng tìm thấy một điều gì đó mới mẻ sẽ thú vị như thế nào. ​

To make things even better. Haw started to paint a picture in his mind again. He saw himself in great realistic detail, sitting in the middle of a pile of all his favorite cheeses – from Cheddar to Brie!

Để làm cho mọi chuyện thậm chí còn tốt đẹp hơn, Chậm Chạp lại bắt đầu vẽ nên một hình ảnh trong trí mình. Anh thấy mình với rõ ràng mọi chi tiết đang ngồi giữa một đống lớn các loại Pho mát khoái khẩu nhất – từ Pho mát Anh Cheddar tới loại Brie mềm mại của Pháp! ​

He saw himself eating the many cheeses he liked, and he enjoyed what he saw. Then he imagined how much he would enjoy all their great tastes.

Anh thấy mình đang ngốn ngấu lũ pho mát hấp dẫn đó, và anh nhìn ngắm không chán mắt. Và rồi anh tưởng tượng đến lúc được tìm thấy đống pho mát ấy thì sẽ ngon miệng dường nào. ​

The more clearly he saw the image of himself enjoying New Cheese, the more real and believable it became. He could sense that he was going to find it. He wrote:

Càng nhìn rõ được hình ảnh thưởng thức Pho mát Mới ấy bao nhiên, anh càng tin vào nó. Anh có thể thấy mình đang tìm kiếm cái gì. Anh viết:​

Imagining Yourself Enjoying Your New Cheese Leads You To It
Tưởng Tượng Được Chính Mình Đang Thưởng Thức Pho Mát Mới, Ngay Cả Trước Khi Tìm Ra Nó, Sẽ Đưa Bạn Tới Đó​

 

[BNTT]

He wondered why he had always thought that a change would lead to something worse. Now he realized that change could lead to something better.

Anh không hiểu tại sao trước đây lúc nào anh cũng nghĩ rằng mọi thay đổi chỉ dẫn tới những điều tồi tệ. Bây giờ anh có thể nhận ra rằng nó cũng có thể dẫn tới những điều tốt đẹp hơn. ​

“Why didn't I see this before?” he asked himself.

“Sao mình lại không nhận ra điều đó nhỉ?” Anh tự hỏi. ​

Then he raced through the Maze with greater strength and agility. Before long he spotted a Cheese Station and became excited as he noticed little pieces of New Cheese near the entrance.

Rồi anh chạy vào Mê cung với một sức mạnh và sự Nhanh Nhẹn mới. Không lâu sau đó, anh phát hiện ra một Kho Pho mát, và phấn khởi nhận ra có nhiều mẩu pho mát nhỏ gần cửa vào. ​

They were types of Cheese he had never seen before, but they looked great. He tried them and found that they were delicious. He ate most of the New Cheese bits that were available and put a few in his pocket to have later and perhaps share with Hem. He began to regain his strength.

Đó là loại pho mát mà anh chưa từng biết đến, nhưng chúng trông rất ngon mắt. Anh ăn thử và thấy chúng thật tuyệt vời. Anh ăn một phần lớn những mẩu pho mát mới sẵn có ở đó, và đút vào túi một ít để ăn dần và để có thể chia cho Ù Lì. Anh bắt đầu lấy lại sức mạnh của mình. ​

He entered the Cheese Station with great excitement. But, to his dismay, he found it was empty. Someone had already been there and had left only the few bits of New Cheese.

Anh bước vào Kho Pho mát, nhưng rủi thay chúng đã trống không. Có ai đó đã tới trước, và chỉ để lại một vài mẩu Pho mát Mới nhỏ. ​

He realized that if he had moved sooner, he would very likely have found a good deal of New Cheese here.

Anh nhận thấy rằng nếu anh đi sớm hơn thì có thể là anh đã phát hiện một lượng lớn Pho Mát Mới ở đây. ​

Haw decided to go back and see if Hem was ready to join him.

Chậm Chạp quyết định quay lại và xem thử Ù Lì đã sẵn sàng ra đi với anh chưa. ​

As he retraced his steps, he stopped and wrote on the wall:

Trong lúc lò dò quay lại, anh dừng bước và viết lên tường:​

The Quicker You Let Go Of Old Cheese, The Sooner You Find New Cheese
Càng Nhanh Chóng Bỏ Pho Mát Cũ Đi, Bạn Càng Sớm Tìm Thấy Pho Mát Mới ​

 

[BNTT]

After a while Haw made his way back to Cheese Station P and found Hem. He offered Hem bits of New Cheese, but was turned down.

Sau một thời gian, Chậm Chạp tìm về được tới Kho Pho mát P và thấy Ù Lì vẫn còn ở đó. Anh trao cho Ù Lì vài mẩu Pho mát, nhưng lại bị từ chối. ​

Hem appreciated his friend's gesture but said, “I don't think I would like New Cheese. It's not what I'm used to. I want my own Cheese back and I'm not going to change until I get what I want.”

Ù Lì cảm kích trước hành động của bạn mình, nhưng anh ta nói, “Chắc là tôi không thích Pho mát Mới đâu. Tôi ăn không quen. Tôi chỉ muốn Pho mát trước đây của tôi, và sẽ đợi cho tới khi tôi lấy lại được cái tôi muốn.” ​

Haw just shook his head in disappointment and reluctantly went back out on his own. As he returned to the farthest point he had reached in the Maze, he missed his friend, but realized he liked what he was discovering. Even before he found what he hoped would be a great supply of New Cheese, if ever, he knew that what made him happy wasn't just having Cheese.

Chậm Chạp chỉ lắc đầu thất vọng và ngập ngừng quay lại một mình. Trong lúc tìm về tới chổ xa nhất trong Mê cung mà mình đã tìm tới, Chậm Chạp cảm thấy nhớ bạn, nhưng anh cũng thấy mình thích thú với điều mà anh đang khám phá ra. Ngay cả trước khi anh ta nhận ra mình đang mong tìm thấy một nguồn cung cấp Pho mát to lớn, nếu có, anh biết rằng điều làm anh hạnh phúc không chỉ là có được Pho mát. ​

He was happy when he wasn't being run by his fear. He liked what he was doing now. Knowing this. Haw didn't feel as weak as he did when he stayed in Cheese Station P with no Cheese. Just realizing he was not letting his fear stop him, and knowing that he had taken a new direction, nourished him and gave him strength.

Anh hạnh phúc khi thấy mình không bị điều khiển bởi nỗi sợ hãi của mình. Giờ đây anh cảm thấy thích thú với việc mình đang làm. Hiểu ra điều đó, anh không còn cảm thấy yếu ớt như hồi còn ở Kho Pho mát P trong tình trạng không có Pho mát. Việc nhận thức ra rằng mình đã không để cho nỗi sợ hãi bắt phải dừng lại, và biết mình đang đi vào một hướng mới đã tiếp sức cho anh. ​

Now he felt that it was just a question of time before he found what he needed. In fact, he sensed he had already found what he was looking for.

Bây giờ thì anh hiểu rằng việc tìm thấy cái mà mình cần chỉ còn là vấn đề thời gian. Thực ra, anh cảm thấy rằng mình đã gặp được điều mà mình đang tìm kiếm. ​

He smiled as he realized:

Anh ta mỉm cười khi nhận ra: ​

It Is Safer To Search In The Maze, Than Remain In A Cheeseless Situation
Tìm Kiếm Trong Mê Cung Thật Ra Lại An Toàn Hơn Ngồi Yên Ở Tình Trạng Không Có Pho Mát ​

 

[BNTT]

Haw realized again, as he had once before, that what you are afraid of is never as bad as what you imagine. The fear you let build up in your mind is worse than the situation that actually exists.

Một lần nữa anh ta nhận ra rằng, điều mà người ta sợ hãi thật ra chẳng bao giờ đến nỗi tồi tệ như người ta đã tưởng tượng ra. Nỗi sợ hãi mà người ta cứ để lớn lên trong trí còn tồi tệ hơn nhiều so với thực tế. ​

He'd been so afraid of never finding New Cheese that he didn't even want to start looking. But since starting his journey, he had found enough Cheese in the corridors to keep him going. Now he looked forward to finding more. Just looking ahead was becoming exciting.

Anh đã quá sợ chuyện không thể tìm được Pho mát Mới đến nỗi anh đã từng không muốn lên đường tìm kiếm. Nhưng từ khi bắt đầu cuộc hành trình của mình thì anh đã kiếm đủ Pho mát đó đây trong các mê lộ để có thể tiếp tục. Và bây giờ thì anh đang tìm thêm nữa. Chuyện tiến về phía trước đã trở nên tràn đầy hứng thú. ​

His old thinking had been clouded by his worries and fears. He used to think about not having enough Cheese, or not having it last as long as he wanted. He used to think more about what could go wrong than what could go right. But that had changed in the days since he had left Cheese Station P.

Những suy nghĩ trước đây của anh đã bị đám mây mờ của sự e ngại và hoảng sợ che phủ. Anh đã chỉ nghĩ tới việc không có đủ Pho mát, hay không có nhiều như mong muốn. Anh thường chỉ nghĩ tới những điều không hay nhiều hơn là nghĩ tới những điều tốt lành. Nhưng điều đó đã thay đổi kể từ khi anh rời bỏ Kho Pho mát P. ​

He used to believe that Cheese should never be moved and that change wasn't right.

Anh đã từng cho rằng Pho mát không thể bị lấy đi, và những thay đổi theo kiểu như thế thì thật là không phải. ​

Now he realized it was natural for change to continually occur, whether you expect it or not. Change could surprise you only if you didn't expect it and weren't looking for it.

Nhưng bây giờ thì anh hiểu được rằng thay đổi là chuyện sẽ tiếp tục xảy ra một cách tự nhiên, cho dù người ta có mong đợi hay không. Người ta chỉ cảm thấy bất ngờ chỉ khi họ không đón chờ nó và không chủ động đi tìm nó. ​

When he realized he had changed his beliefs, he paused to write on the wall:

Khi anh ta nhận ra niềm tin của mình đã thay đổi anh dừng lại và viết lên tường: ​

Old Beliefs Do Not Lead You To New Cheese
Quan Điểm Cũ Không Dẫn Bạn Tới Được Pho Mát Mới ​

 

[BNTT]

Haw hadn't found any Cheese yet, but as he ran through the Maze, he thought about what he had already learned.

Chậm Chạp vẫn chưa tìm thêm được miếng Pho mát nào, nhưng suốt thời gian chạy trong Mê cung anh nghĩ đến những điều anh đã học được. ​

Haw now realized that his new beliefs were encouraging new behaviors. He was behaving differently than when he kept returning to the same cheeseless station.

Chậm Chạp nhận thấy rằng quan điểm mới đã khích lệ anh xử sự khác đi. Anh đã hành động một cách khác biệt với cách anh đã từng làm khi cứ liên tục đi đến cái kho trống rỗng ấy. ​

He knew that when you change what you believe, you change what you do. You can believe that a change will harm you and resist it. Or you can believe that finding New Cheese will help you and embrace the change.

Bây giờ anh nhận ra rằng khi thay đổi niềm tin thì người ta cũng thay đổi luôn hành động của mình. Người ta có thể e ngại rằng một sự thay đổi chỉ mang lại nguy hại và ra sức trốn tránh nó. Hoặc là người ta có thể nghĩ rằng việc tìm ra Pho mát Mới sẽ mang lại ích lợi và chớp ngay lấy sự thay đổi đó. ​

It all depends on what you choose to believe.

Mọi chuyện tùy thuộc vào quan điểm của con người. ​

He wrote on the wall:

Anh viết lên tường:​

When You See That You Can Find And Enjoy New Cheese, You Change Course
Khi Bạn Nhận Thấy Rằng Có Thể Tìm Và Thưởng Thức Pho Mát Mới, Bạn Sẽ Thay Đổi Đường Lối Của Mình ​

 

[BNTT]

Haw knew he would be in better shape now if he had dealt with the change much sooner and left Cheese Station P earlier. He would feel stronger in body and spirit and he could have coped better with the challenge of finding New Cheese. In fact, he probably would have found it by now if he had expected change, rather than wasting time denying that the change had already taken place.

Chậm Chạp nhận thấy rằng anh ta có thể khỏe mạnh hơn nếu đã thay đổi nhanh hơn và rời khỏi Kho Pho mát P sớm hơn. Anh đã có thể có một thể xác và tinh thần mạnh mẽ hơn để đương đầu tốt hơn với những thách thức trên đường tìm Pho mát Mới. Đáng lẽ ra thì vào lúc này anh đã có thể tìm thấy được Pho mát Mới ấy, nếu anh đã nhận thức được sự thay đổi và chấp nhận nó, thay vì cố gắng từ chối không chịu hiểu rằng tình thế đã thật sự thay đổi. ​

He used his imagination again and saw himself finding and savoring New Cheese. He decided to proceed into the more unknown parts of the Maze, and found little bits of Cheese here and there. Haw began to regain his strength and confidence.

Anh tưởng tượng lần nữa và thấy mình đang tìm thấy và nhấm nháp Pho mát Mới. Anh quyết định tiến vào những khu vực xa lạ hơn của Mê cung, trên rải rác đó đây đường đi anh tìm thấy những mẩu Pho mát nhỏ. Chậm Chạp bắt đầu lấy lại được sức khỏe và sự tự tin của mình. ​

As he thought back on where he had come from. Haw was glad he had written on the wall in many places. He trusted that it would serve as a marked trail for Hem to follow through the Maze, if he ever chose to leave Cheese Station P.

Khi nhớ lại nơi mình đã từ đó ra đi, Chậm Chạp lấy làm vui thích khi anh đã viết lên tường ở nhiều chổ. Anh tin rằng những dòng chữ đó sẽ có tác dụng như một hệ thống chỉ đường cho Ù Lì nếu anh ta quyết định rời bỏ Kho Pho mát P. ​

Haw just hoped he was heading in the right direction. He thought about the possibility that Hem would read The Handwriting On The Wall and find his way.

Chậm Chạp thật sự tin rằng mình đang đi đúng hướng. Anh nghĩ tới khả năng mà Ù Lì sẽ đọc được những dòng chữ trên tường và tìm thấy lối đi này. ​

He wrote on the wall what he had been thinking about for some time:

Anh ta lại viết lên tường điều mà anh ta suy nghĩ khá lâu:​

Noticing Small Changes Early Helps You Adapt To The Bigger Changes That Are To Come
Lưu Ý Tới Những Thay Đổi Nhỏ Sẽ Giúp Bạn Thích Ứng Được Với Những Thay Đổi Lớn Hơn Sẽ Đến ​

 

[BNTT]

By now, Haw had let go of the past and was adapting to the present. He continued on through the Maze with greater strength and speed. And before long, it happened.

Lúc này Chậm Chạp đã bỏ qua quá khứ và đang dần thích ứng với hiện tại. Anh ta tiếp tục chạy trong Mê cung với tốc độ và sức lực tốt hơn. Và không lâu sau, điều đó đã đến. ​

When it seemed like he had been in the Maze forever, his journey – or at least this part of his journey – ended quickly and happily.

Khi tình thế có vẻ như anh sẽ ở lại trong Mê cung này mãi mãi thì chuyến đi của anh – ít nhất là chuyến này – đột ngột kết thúc. ​

Haw proceeded along a corridor that was new to him, rounded a corner, and found New Cheese at Cheese Station N!

Chậm Chạp chạy dọc theo một lối đi mới lạ hoàn toàn, quẹo quanh một góc tường và tìm thấy Pho mát mới tại Kho Pho mát N! ​

When he went inside, he was startled by what he saw. Piled high everywhere was the greatest supply of Cheese he had ever seen. He didn't recognize all that he saw, as some kinds of Cheese were new to him.

Khi bước vào anh ta ngẩn người ra với những gì anh nhìn thấy. Ở khắp nơi là những đống Pho mát lớn mà lần đầu tiên anh được chứng kiến. Anh không nhận ra được hết mọi loại Pho mát ở đây, vì có vài loại quá mới mẻ đối với anh. ​

Then he wondered for a moment whether it was real or just his imagination,until he saw his old friends Sniff and Scurry.

Và khi anh đang tự hỏi không biết đây là thực tế hay chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng thì anh nhìn thấy hai người bạn cũ của mình là Đánh Hơi và Nhanh Nhẹn. ​

Sniff welcomed Haw with a nod of his head, and Scurry waved his paw. Theirfat little bellies showed that they had been here for some time.

Đánh Hơi chào Chậm Chạp bằng một cái gật đầu và Nhanh Nhẹn thì vẫy mấy ngón chân của mình. Nhìn cái bụng tròn vo của chúng người ta có thể nhận thấy rõ ràng chúng đã đến đây khá lâu rồi. ​

Haw quickly said his hellos and soon took bites of every one of his favorite Cheeses. He pulled off his shoes, tied the laces together, and hung themaround his neck in case he needed them again. Sniff and Scurry laughed. They nodded their heads in admiration. Then Hawjumped into the New Cheese. When he had eaten his fill, he lifted a piece offresh Cheese and made a toast. “Hooray for Change!”

Chậm Chạp vội vã chào và ngay lập tức lao đến loại Pho mát mà anh thích nhất. Anh tháo giày ra, cột giây lại với nhau, và đeo lên cổ để có thể dùng lại khi cần. Đánh Hơi và Nhanh Nhẹn bật cười. Chúng gật đầu tán đồng. Rồi Chậm Chạp nhảy vào đám Pho mát Mới. Khi đã ăn no, anh cầm một mẩu Pho mát mới nguyên và hô lên: “Hoan hô Thay đổi!” ​

As Haw enjoyed the New Cheese, he reflected on what he had learned.He realized that when he had been afraid to change he had been holding on to the illusion of Old Cheese that was no longer there.

Trong lúc Chậm Chạp thưởng thức Pho mát Mới, anh ta nhớ lại những điều anh đã học được. Anh ta nhận rằng khi mình e ngại thay đổi anh đã cố gắng bám víu vào cái ảo vọng của Pho mát cũ mà lúc đó đã không còn nữa. ​

So what was it that made him change? Was it the fear of starving to death? Haw smiled as he thought it certainly helped.

Vậy thì điều gì đã khiến anh thay đổi? Có phải nỗi sợ rằng mình sẽ bị chết vì đói? Chậm Chạp mỉm cười vì anh nghĩ rằng điều đó cũng có lợi ích nhất định. ​

Then he laughed and realized that he had started to change as soon as he had learned to laugh at himself and at what he had been doing wrong. He realized the fastest way to change is to laugh at your own folly – then you canlet go and quickly move on.

Và rồi anh mỉm cười khi nhớ lại rằng anh đã thay đổi ngay sau khi anh biết tự cười chính mình về những điều sai lầm của chính mình. Anh nhận thấy rằng cách thức nhanh nhất để thay đổi là cười chính vào sự ngốc nghếch của mình – để từ đó bạn vất bỏ chúng và nhanh chóng tiến lên. ​

He knew he had learned something useful about moving on from his mice friends, Sniff and Scurry. They kept life simple. They didn't overanalyze or overcomplicate things. When the situation changed and the Cheese had been moved, they changed and moved with the Cheese. He would remember that.

Anh biết mình đã học được vài điều quan trọng từ những chú bạn chuột Đánh Hơi và Nhanh Nhẹn của mình về chuyện tiến lên phía trước. Chúng sống một cách đơn giản. Chúng không phân tích quá sâu, và không làm phức tạp thêm vấn đề. Khi hoàn cảnh thay đổi và số Pho mát chuyển đi thì chúng cũng thay đổi và di chuyển theo với Pho mát. Anh sẽ phải ghi nhớ điều đó. ​

Haw had also used his wonderful brain to do what Little people do better thanmice.

Chậm Chạp cũng dùng bộ não tuyệt vời của mình để làm những việc mà một người tí hon làm tốt hơn những con chuột. ​

He envisioned himself – in realistic detail – finding something better – muchbetter.

Anh hình dung ra chính mình – với những chi tiết nhỏ nhất – đang tìm thấy những thứ tốt hơn – tốt hơn rất nhiều. ​

He reflected on the mistakes he had made in the past and used them to plan for his future. He knew that you could learn to deal with change.

Anh nhìn lại những sai lầm mình đã phạm trong trong quá khứ, và sử dụng chúng để lên kế hoạch cho tương lai. Anh biết rằng người ta có thể học tập cách thức ứng phó với những thay đổi. ​

​

 

[BNTT]

You could be more aware of the need to keep things simple, be flexible, and move quickly.

Người ta có thể hiểu rõ hơn tầm quan trọng của ứng xử đơn giản, của tính linh hoạt, và đổi khác nhanh chóng. ​

You did not need to overcomplicate matters or confuse yourself with fearfulbeliefs.

Người ta không cần phải phức tạp hóa vấn đề để rồi làm rối trí mình với những ý nghĩ sợ hãi. ​

You could notice when the little changes began so that you would be better prepared for the big change that might be coming.

Người ta có thể dựa vào những dấu hiệu thay đổi nhỏ để rồi từ đó chuẩn bị tốt hơn cho những thay đổi lớn hơn có thể xảy ra. ​

He knew he needed to adapt faster, for if you do not adapt in time, you might as well not adapt at all.

Anh biết anh cần phải thích ứng nhanh hơn, vì nếu người ta không kịp thích ứng đúng lúc thì con người ta có thể không bao giờ thích nghi được với hoàn cảnh. ​

He had to admit that the biggest inhibitor to change lies within yourself, and that nothing gets better until you. change.

Anh phải thừa nhận rằng sự ức chế lớn nhất nằm trong chính bản thân của mỗi người, và nếu bạn chưa chịu thay đổi thì chẳng thể mong chờ điều gì tốt hơn sẽ đến. ​

Perhaps most importantly, he realized that there is always New Cheese out there whether you recognize it at the time, or not. And that you are rewarded with it when you go past your fear and enjoy the adventure.

Có lẽ điều quan trọng nhất mà anh đã nhận ra là Pho mát Mới luôn luôn hiện diện ở đâu đó ngoài kia, cho dù vào lúc đó người ta có biết đến hay không, và người ta sẽ được tưởng thưởng xứng đáng với đám pho mát đó khi người ta vượt lên được nỗi sợ hãi của mình và lao vào cuộc phiêu lưu thú vị. ​

He knew some fear should be respected, as it can keep you out of real danger. But he realized most of his fears were irrational and had kept him from changing when he needed to.

Anh biết rằng nên coi trọng một số nỗi sợ hãi vì nó có thể giúp người ta tránh được những mối nguy thật sự. Nhưng đồng thời anh cũng hiểu rằng hầu hết những mối lo lắng của mình chỉ là nỗi sợ hãi vu vơ, và chúng ngăn cản anh khi anh cần thay đổi. ​

He didn't like it at the time, but he knew that the change had turned out to be a blessing in disguise as it led him to find better Cheese.

Cho dù lúc đó nó đã không làm anh thích thú tí nào, nhưng anh hiểu rằng nằm dưới sự thay đổi ấy là một cơ hội lớn và nó đã đưa anh tới với Pho mát mới. ​

He had even found a better part of himself.

Anh cũng phát hiện ra một con người khác nữa mạnh mẽ hơn trong chính bản thân mình. ​