MACRO 4, SHEET ẢO VÀ NAMES RÁC TRÊN EXCEL
Nhu cầu khai thác và kế thừa thông tin lẫn nhau là tất yếu; tuy nhiên, ngoài giá trị thực của thông tin nhiều khi file dữ liệu còn kèm theo một lượng rác lớn gấp nhiều lần giá trị thực của nó, hệ quả tất yếu là tăng thời gian truyền file, tăng dung lượng lưu trữ, thời gian xử lý tăng lên nhiều lần; đồng nghĩa với tăng chi phí cho xã hội. Một dạng file được trao đổi với nhau rất nhiều là file có định dạng Excel, dạng file này chứa biểu mẫu định sẵn, công thức tính được xác lập trước, dữ liệu tổng hợp, ... mà rất nhiều đối tượng quan tâm; nhưng file này còn chứa thêm các sheet macro 4 (thường là có hại) khả năng lây lan và phát triển trên hệ thống máy tính rất nhanh.
Qua bài viết này tôi xin trình bày các loại rác trên file Excel và giải pháp khắc phục những vấn đề do “Macro 4, Sheet ảo và Name rác trên Excel” gây ra cho người sử dụng.
Hiện nay các phần mềm quét virus phổ biến có khả năng nhận diện và quét được các đoạn mã được viết bằng VBA. Một số phần mềm quét virus ngoại còn có khả năng nhận diện và quét được virus Macro 4, nhưng không xóa được các sheet ảo và names rác trên file, không làm sạch được file, không làm giảm được dung lượng ảo trên file lưu trữ. Các loại Virus Macro 4 cùng với Sheets ảo và Name rác này tồn tại từ hơn 10 năm nay, gây tác hại lớn cho người sử dụng, ngày càng lây lan nhanh, có mặt ở khắp mọi nơi. Tôi đã viết chương trình mang tên “Quét virus macro 4 và tên không xác định trên Excel” (TN Anti virus Macro 4 and names for Excel - TNAME) gửi đến các bạn tham khảo.
B. Khả năng của chương trình
1. Làm nhỏ dung lượng của file dữ liệu trước và sau khi chương trình quét qua
Các file bị lây nhiễm virus macro 4, sheet ảo và các names rác thường chiếm một dung lượng khá lớn so với dữ liệu thực tế; sau khi chương trình quét qua, trả về dung lượng thực của thông tin nhỏ hơn nhiều.
2. Khả năng nhận diện, quét hủy các Sheet ảo và Names rác tạo ra do quá trình luân chuyển file và lây nhiễm virus macro 4
Cho phép nhận diện và quyết định xóa hay để các sheets và name tạo ra trên file Excel. Chương trình còn cho phép công bố mã nguồn của Sheet Macro 4 (chức năng này không thể hiện trong chương trình).
3. Đánh giá đối chứng với một số chương trình quét virus
Vì không có điều kiện nên tôi chỉ kiểm chứng qua 2 chương trình quét virus là Symantec AntiVirus và BKAV Home (ngày 22/9/2007).
Nhận xét:
- BKAV Home: không phát hiện ra Macro 4, Sheet ảo và Names rác và hoàn toàn không có một sự tác động nào vào các file này
- Symantec AntiVirus: phát hiện ra Virus macro 4 có tên là “XF.Sic” và đổi tên sheet chứa Macro 4 này, thay đổi thuộc tính sheet để các macro 4 không kích hoạt, nhưng lại làm tăng lượng sheet ảo và không làm giảm lượng rác tồn đọng trên file.
C. Giải pháp thực hiện
I. Thực trạng
Virus macro 4, sheet ảo và names rác tồn tại ở Việt Nam từ hơn 10 năm nay, quá trình luân chuyển file các names rác tích tụ càng nhiều, đặt biệt đối với virus macro 4 nếu tồn tại trong file và được kích hoạt thì sẽ lây lan, bành trướng rất nhanh; làm cho người sử dụng mất kiểm soát. Nhiều người phải format đĩa cứng, cài đặt lại nhưng vẫn cứ tiếp tục lây nhiễm do sử dụng file cũ còn macro 4. Một số người có kinh nghiệm đã xóa macro 4, sheet ảo và names rác bằng phương pháp thủ công; tuy nhiên đây cũng chỉ là giải pháp tình thế vì thời gian xóa rất lâu, trong khi tốc độ lây lan lại cực nhanh; mặc khác cũng không có nhiều lắm số người sử dụng máy tính có khả năng làm được việc này.
II. Giải pháp kỹ thuật
Chương trình viết bằng Visual Basic, khai báo tham chiếu đến Microsoft Excel Object Library. Chương trình có tên file là [TN Anti M4 - names Excel.exe] copy để chạy không cần cài đặt. Sử dụng đơn giản trên 1 màn hình làm việc.
* Đối với các Sheets
- Nhận dạng các sheets Macro 4 đã kích hoạt và tự động quét ra khỏi file.
- Nhận dạng thuộc tính Sheets để cảnh báo và giao cho người sử dụng quyết định; những thuộc tính này được xác lập, có thể do: người viết virus macro 4 thường cho ẩn để che đoạn mã; hoặc do quét virus macro 4 đã tạo những sheet ảo để bành trướng dung lượng; hoặc của người sử dụng tạo ra vì mục đích cá nhân
* Đối với các Names: phân ra các loại tham chiếu và tùy theo từng loại mà chương trình tự động quét hoặc người sử dụng quyết định.
III. Sử dụng chương trình (Xem file “ToHelp.doc” kèm theo)
D. Đánh giá
Tác hại của virus macro 4, sheet ảo và names rác: thực tế đã gây tác hại lớn cho cộng đồng người sử dụng máy tính, đó là:
- Tăng dung lượng file dữ liệu, chiếm bộ nhớ máy tính khi truy xuất, làm chậm tốc độ xử lý, tăng thời gian truyền và truy xuất file.
- Lây lan, phát tán rất nhanh qua nhiều đường (copy, email, internet, LAN), ...
- Chiếm và khống chế hệ thống điều khiển, người sử dụng dễ bị mất kiểm soát khi máy tính bị lây nhiễm: do máy tính chạy theo chương trình của các macro định sẵn.
- Tiềm ẩn nguy cơ mất thông tin, xử lý số liệu sai: do sự kích hoạt của các tham chiếu mà người sử dụng không kiểm soát được.
Hiệu quả kinh tế - xã hội: Qua phân tích đánh giá ở trên; thử làm một ví dụ đơn giản về hiệu quả kinh tế:
Một file thông tin từ website http://domino.egov.gov.vn được tải về có dung lượng gần 1 MB, kèm theo 9 sheets ẩn và hơn 1.200 names không xác định.
(http://domino.egov.gov.vn/congbao.nsf/8bf16a87b77f9db3c725688300137944/e840c5f3bd9d18114725729e002db5b0?OpenDocument: Quyết định số: 272/QĐ-TTg ngày 27/02/2007 của Thủ tướng chính phủ, file MS Word có tên [d29 2720207.doc] trong đó có 2 files [QD272TTG2.xls] và [QD272TTG3.xls]
Nếu người sử dụng biết và xóa bằng phương pháp thủ công 5 giây / 1 names rác thì sẽ mất gần 2 giờ chỉ mỗi việc “dọn rác” cho 1 file thông tin. Trong trường hợp 64 tỉnh, thành phố copy thông tin này thì mất 128 giờ “vàng ngọc” của các chuyên viên cần phải lặp lại công việc “dọn rác” như vậy. Còn nếu người sử dụng không biết cách xóa các “rác” thì quá trình khai thác sử dụng file sẽ lưu lại trong máy và tiếp tục phát tán cho nhiều máy tính và nhiều file khác nữa.
Trong trường hợp thông tin được làm sạch từ nguồn, chương trình quét qua chưa được 10 giây, giảm được dung lượng file xuống dưới 20% có nghĩa là giảm thời gian truyền file gấp 5 lần, giảm thiết bị lưu trữ 5 lần, triệt tiêu nguy cơ phát tán “rác” điều đó đồng nghĩa với giảm chi phí cho xã hội.
Hiện nay loại “rác rưởi” này đang nằm ở mọi nơi từ trung ương đến địa phương, trong và ngoài nước, từ các máy chủ mạng internet, mạng cục bộ đến các máy đơn sử dụng cho cơ quan, gia đình. Hy vọng phần mềm này góp phần “quét rác” làm sạch môi trường thông tin.
Quảng Ngãi, tháng 12 năm 2007
Tác giả
dotnhan@gmail.com
Ghi chú: bài viết này đã đăng trên PC WORLD A số 182 tháng 12/2007
File: nén TN02.ZIP được bổ sung để quét thêm một số Macro 4 mà các thành viên trên diễn đàn cung cấp
Các lỗi của chương trình nếu có thì bạn nên mô tả rõ để tôi còn sửa chứ, có thể chụp màn hình lúc thông báo lỗi gửi cho tôi
Những file virus macro 4 nào mà chương trình chưa quét được, các bạn vui lòng gửi cho tác giả theo địa chỉ trên.
Lần chỉnh sửa cuối:
