Tigon lovely (2 người xem)

[Tigon-ETC]

Ti-gôn hay Ăng-ti-gôn là tên gọi chung để chỉ các loài dây leo thuộc chi có danh pháp khoa học: Antigonon, một chi thực vật thuộc họ Rau răm (Polygonaceae), có nguồn gốc từ Trung Mỹ.

Tuy nhiên, nhiều tài liệu khác lại cho rằng chi này chỉ chứa khoảng 2-4 loài, phổ biến nhất đề cập tới A. leptopus, A. cinerascens, A. flavescens và A. guatemalense.
Ti-gôn có thể bám vào giàn hoặc bất cứ vật gì ở gần để leo lên độ cao 9-12 m, là loại cây thường xanh tại các vùng khí hậu không có băng giá, lá hình trái tim kích thước khoảng 4 cm, mùa hè ra hoa thành chùm với các sắc độ từ trắng đến hồng và đỏ san hô.
Ti-gôn dễ trồng, cần nhiều ánh nắng để ra được nhiều hoa, ưa đất ẩm nhưng cũng chịu được đất khô hạn.
Tại Việt Nam, loài du nhập là A. leptopus, thường được trồng leo tường rào hoặc giàn cho đẹp và lấy bóng mát.
Hai sắc hoa ti-gôn là một bài thơ nổi tiếng của tác giả T.T.Kh viết về loài hoa này

 

[Tigon-ETC]

Hai sắc hoa Tigon

Tác giả: T.T.KH

Một mùa thu trước, mỗi hoàng hôn
Nhặt cánh hoa rơi chẳng thấy buồn,
Nhuộm ánh nắng tà qua mái tóc,
Tôi chờ người đến với yêu đương.



Người ấy thường hay ngắm lạnh lùng
Dải đường xa vút bóng chiều phong,
Và phương trời thẳm mờ sương cát,
Tay vít dây hoa trắng cạnh lòng.


Người ấy thường hay vuốt tóc tôi,
Thở dài trong lúc thấy tôi vui,
Bảo rằng : "Hoa, dáng như tim vỡ,
Anh sợ tình ta cũng vỡ thôi !"


Thuở đó nào tôi đã hiểu gì
Cánh hoa tan tác của sinh ly,
Cho nên cười đáp :"Màu hoa trắng
Là chút lòng trong chẳng biến suy".


Đâu biết lần đi một lỡ làng,
Dưới trời đau khổ chết yêu đương.
Người xa xăm quá ! - Tôi buồn lắm,
Trong một ngày vui pháo nhuộm đường...


Từ đấy, thu rồi, thu lại thu,
Lòng tôi còn giá đến bao giờ ?
Chồng tôi vẫn biết tôi thương nhớ...
Người ấy, cho nên vẫn hững hờ.


Tôi vẫn đi bên cạnh cuộc đời,
Ái ân lạt lẽo của chồng tôi,
Mà từng thu chêt, từng thu chết,
Vẫn giấu trong tim bóng "một người".


Buồn quá hôm nay xem tiểu thuyết
Thấy ai cũng ví cánh hoa xưa
Như hồng tựa trái tim tan vỡ.
Và đỏ như màu máu thắm pha !


Tôi nhớ lời người đã bảo tôi
Một mùa thu trước rất xa xôi..
Đến nay tôi hiểu thì tôi đã,
Làm lỡ tình duyên cũ mất rồi !


Tôi sợ chiều thu phớt nắng mờ,
Chiều thu, hoa đỏ rụng chiều thu
Gió về lạnh lẽo chân mây vắng,
Người ấy ngang sông đứng ngóng đò.


Nếu biết rằng tôi đã lấy chồng,
Trời ơi ! Người ấy có buồn không ?
Có thầm nghĩ tới loài hoa vỡ
Tựa trái tim phai, tựa máu hồng ?

 

[Tigon-ETC]

Biển Tigon

Biển Tigon
Đoàn Thạch Biền​

Tôi đã viết nhiều truyện về nước mắm, chẳng phải tôi là người dân xứ nước mắm mà chỉ vì hằng ngày tôi thường ăn nước mắm. Chúng ta dễ quên đi những điều thường ngày. Tôi nghĩ nếu có lần bạn thử không quên và hết sức chú ý đến chúng, điều thường ngày sẽ có khối chuyện hay xảy ra. ​

o O o​

Hàng ngày thay mặt ông chủ, tôi thường liên hệ với các nhà lều sản xuất nước mắm ở Phan Thiết, nhưng đặt chân đến đó thì chưa bao giờ. Sáng nay, bận công việc đột xuất, ông chủ giao tôi theo xe tải từ Đà Lạt xuống Phan Thiết nhận hàng. Hàng của chúng tôi không phải là nước mắm mà là "xác mắm" - loại phân bón tối ưu cho các nhà vườn trồng légumes ở Đà Lạt. Bạn đã bao giờ thấy xác mắm chưa? Đó là xác những con cá nát bấy được vét từ đáy những thùng muối mắm. Thấy xác mắm, bạn sẽ quên nó ngay vì nó chẳng có gì đặc biệt. Nhưng nếu đã ngửi nó một lần trong đời, chắc chắn bạn sẽ không thể nào quên nó được.​

Xe tải đến Phan Thiết lúc hai giờ chiều. Trời nắng gắt. Nhà lều chúng tôi đến lấy xác mắm nằm sát bên bờ sông Mương Mán nhưng không có ngọn gió nào từ mặt sông thổi lên. Tôi lấy khăn lau những giọt mồ hôi lấm tấm trên mặt rồi bước vào văn phòng làm việc. Một người đàn ông tóc đã có những sợi bạc, đeo kính lão, đang ngồi xem sổ sách. Chếch về phía bên phải bàn làm việc của ông, một cô thư ký tóc dài đang ngồi đánh máy chữ lóc cóc. Tôi mỉm cười thầm nghĩ, ông chủ này chịu chơi, tuyển nữ thư ký "nhí" ghê!​

- Chào ông, tôi đại diện cho ông Quang ở Đà Lạt xuống nhận hàng.​

Người đàn ông đứng dậy, vồn vã bắt tay tôi:​

- Mời cậu ngồi. Tôi đã nghe điện thoại ông Quang dặn giao hàng chiều nay. Nhưng tôi gom chưa đủ số lượng. Vậy cậu hãy chịu khó đợi đến sáu giờ chiều, chúng ta sẽ cân hàng và chất lên xe luôn.​

Rồi ông già quay qua cô thư ký "nhí", nói:​

- Con lấy cho ba hai chai nước ngọt.​

Cô thư ký rời bàn máy chữ đi vào nhà trong. Tôi ngạc nhiên hỏi ông chủ:​

- Cô ấy là con gái của ông?​

Ông chủ cười hề hề:​

- Nó là con gái út của tôi. Nó đang học lớp 12 trường Phan Bội Châu. Những lúc rảnh, nó thường phụ giúp tôi đánh máy mớ giấy tờ. Cậu mới xuống Phan Thiết lần đầu?​

- Dạ phải.​

- Vậy trong khi chờ đợi nhận hàng. Tôi sẽ nói con gái tôi dẫn cậu đi coi phố xá hay đi tắm biển.​

- Cám ơn ông. Tôi thích tắm biển hơn, vì ở Đà Lạt chỉ có hồ với thác, không bơi lội được.​

Cô bé bưng ra hai ly nước đá và hai chai nước ngọt để xuống bàn. Ông chủ nói:​

- Ba phải đi lo giấy tờ chuyên chở hàng kẻo chiều tối công sở họ nghỉ việc. Con thay ba dẫn ông khách đây đi tắm biển, ông ấy mới ở Đà Lạt xuống chưa biết biển Phan Thiết nằm ở đâu.​

Cô bé quay qua nhìn tôi. Tôi cố gắng nở nụ cười thật tươi để em không từ chối. Và may mắn thay, cô bé đã gật đầu.​

Uống một hớp nước ngọt, ông chủ nói:​

- Cậu đi tắm biển vui vẻ nghe. Sáu giờ chiều mời cậu về đây ăn bữa cơm gia đình rồi chúng ta cùng cân hàng.​

Ông cầm túi xách đứng dậy, dắt chiếc xe Honda đỏ ra khỏi nhà. Cô bé hỏi tôi:​

- Ông có biết bơi không?​

- Em hỏi làm chi?​

- Để em biết nên dẫn ông đến chỗ bãi biển cạn hay sâu.​

- Tôi sợ chết đuối lắm. Em dắt tôi đến chỗ nào nước sâu đến... trái tim là được.​

Cô bé mỉm cười đi vào nhà trong sửa soạn. Tôi đi ra chỗ xe tải đậu, nói tài xế đợi đến sáu giờ chiều mới nhận hàng. Tôi với lấy túi xách có đựng quần tắm và khăn lông, tôi đã dự trù mang theo từ Đà Lạt xuống đây đợi có dịp là đi tắm biển bơi lội cho thỏa thích.​

Một lát sau cô bé chạy chiếc xe cúp màu xanh rêu đến bên chiếc xe tải. Tôi vội nhảy lên ngồi ở yên sau. Cô bé tắt máy xe, bước xuống:​

- Ngồi vậy kỳ chết. Ông ngồi trước lái xe đi.​

- Nhưng tôi đâu có rành đường. Chạy lạc thì sao?​

- Ông khỏi lo, em ngồi sau chỉ đường cho ông.​

- Trời đất! Đâu có ai ngồi sau mà "chỉ đạo" được người ngồi trước.​

- Có chứ. Mấy ông "sếp" thường ngồi ghế sau xe hơi chỉ đạo cho tài xế ngồi ghế trước.​

Tôi nhăn mặt ngồi lên yên trước, đạp máy xe nổ. Cô bé ngồi xuống yên sau, vỗ nhẹ vào vai tôi:​

- Ông cho xe quay lại.​

Theo sự hướng dẫn của cô bé, tôi cho xe chạy lòng vòng qua một vài đường phố chính. Thành phố này chưa xây dựng nhiều nhà mới. Những ngôi nhà cũ kỹ được quét lớp vôi mới nhưng những mái ngói vẫn để nguyên màu nâu đen. Xe chạy qua một cây cầu mới xây ra ngoại ô. Hai bên đường, nhà cửa cũng còn mới được xây dựng nên mái ngói còn đỏ tươi. Qua một đoạn đường đầy ổ gà, xe bắt đầu leo dốc lên một đỉnh đồi. Vừa lên đến đỉnh đồi, cô bé vỗ vai tôi.​

- Dừng lại.​

Tôi thở phào hỏi:​

- Đến rồi hả?​

- Đến rồi.​

Tôi lái xe vào một chỗ trống, tắt máy, đứng nhìn quanh. Trời đất! Biển xanh thẳm ở tuốc phía xa dưới chân đồi. Trên sườn đồi cây cỏ dại mọc tùm lum không thể chạy xe được. Nếu muốn tắm biển phải đẩy xe xuống dưới đó rồi lại đẩy xe lên, chắc tôi sẽ bị "xụm bà chè".Trong khi tôi đang phân vân có nên tắm biển hay không thì cô bé lấy sợi thun cột mái tóc đang bị gió thổi bay tung lên. Em hỏi:​

- Ông có biết ông đang đứng ở đâu không?​

Tôi nhìn xuống chân mình, quan sát kỹ lưỡng rồi trả lời:​

- Tôi đang đứng trên vùng đất pha đá.​

Cô bé lắc đầu:​

- Ông đang đứng trên nền Lầu Ông Hoàng được người Pháp xây dựng từ năm 1920 và bị sụp đổ năm 1945. Địa danh này nổi tiếng với chuyện tình của thi sĩ Hàn Mặc Tử và Mộng Cầm.​

Nóng mũi vì thấy kiến thức của mình thua cô học trò lớp 12, tôi nói gắt:​

- Tôi không cần biết Ông Hoàng là ai. Tôi cũng không cần biết thi sĩ Hàn Mặc Tử yêu ai. Tôi chỉ biết tôi đang yêu...​

- Ông yêu ai?​

- Yêu... xác mắm.​

Cô bé lững thững bỏ đi vào một vùng cây leo bò xanh rì mặt đất và nổi bật lên những chùm hoa đỏ hồng. Sợ cô bé bị rắn cắn hay bò cạp chích, tôi vội đi theo em để xem nếu có chuyện gì xảy ra, tôi sẽ về báo cáo với ba em thật chính xác: em bị rắn nào cắn hay bị loại bò cạp nào chích. Chứ nói vu vơ ba em sẽ coi thường tôi thiếu óc quan sát thực tế.​

Cô bé dừng lại bứt một bó hoa đỏ hồng rồi quay lại hỏi tôi:​

- Ông có biết hoa này tên gì không?​

Tôi lắc đầu:​

- Ở Đà Lạt tôi chỉ rành tên các loại rau củ, còn tên hoa thì chịu thua.​

- Đây là hoa Tigôn, được người Pháp đem qua trồng ở Lầu Ông Hoàng. Lâu đài đã sụp đổ nhưng loài hoa vẫn còn. Thi sĩ T.T.Kh đã tả "Hoa dáng như tim vỡ" ông thấy đúng không?​

- Không. Tôi thấy nó giống đầu con cá cơm bị vỡ khi làm mắm.​

Cô bé thở dài:​

- Đầu óc ông không biết mơ mộng.​

- Em thông cảm cho tôi. Một người buôn bán xác mắm mà mơ mộng thì xác mắm sẽ "thơm lựng", bán không được thì tôi sẽ bị chết đói.​

Cô bé trao bó hoa đỏ hồng cho tôi:​

- Em tặng ông.​

Tôi cầm lấy bó hoa thắc mắc hỏi:​

- Em nói "Hoa dáng như tim vỡ". Vậy em tặng tôi loài hoa này làm chi? Tim tôi đâu đã... vỡ.​

- Em tặng ông để cảnh giác ông đừng làm vỡ trái tim.​

- Bộ tôi khùng rồi sao mà tự làm vỡ tim mình?​

- Nhưng ông có thể làm vỡ tim người khác vì không biết mơ mộng.​

Nghe cô bé nói nhức đầu quá, tôi đề nghị:​

- Chúng ta hãy tìm chỗ gửi xe rồi đi bộ xuống dưới kia tắm biển.​

- Chúng ta đã tắm biển rồi thôi.​

Tôi trố mắt nhìn em:​

- Chúng ta tắm biển hồi nào đâu?​

Cô bé cười, vòng tay chỉ quanh mình:​

- Ông không thấy chúng ta đang tắm trong biển hoa Tigôn sao? Tắm ở đây ông không sợ chết đuối vì hoa Tigôn chỉ mọc cao đến tim ông. Thôi trời sắp tối rồi, chúng ta hãy về kẻo ba em đợi cơm.​

Cơm nước xong, chúng tôi bắt đầu cân những bao lát chứa xác mắm chất lên xe tải. Mãi đến tám giờ tối công việc mới hoàn tất. Xe nổ máy, tôi bắt tay chào ông chủ rồi leo lên xe ngồi bên tài xế. Tôi vừa đóng mạnh cửa xe lại thì cô bé chạy đến, trao qua khung cửa xe bó hoa Tigôn.​

- Ông để quên cái này.​

- Cám ơn em. Mong có dịp chúng ta sẽ lại cùng nhau đi tắm biển Tigôn.​

Xe chạy. Tôi buồn buồn nhìn bó hoa đỏ hồng. Tôi tưởng em sẽ đổi ý tặng tôi một lít nước mắm nhĩ loại đặc biệt hay một ký khô mực loại xuất khẩu để làm quà kỷ niệm, nào ngờ vẫn chỉ là bó hoa Tigôn.​

Xe chở xác mắm sẽ chạy suốt đêm để tảng sáng có thể giao hàng cho các chủ vườn légumes ở Đà Lạt. Thật kỳ lạ, khi xe chạy qua chỗ nào, những người đứng hai bên đường đều bịt mũi. Vậy mà tôi ngồi ngay trong xe lại ngửi thấy một mùi hương rất dễ chịu. Phải chăng hương hoa Tigôn đã át mùi xác mắm? Hay tại tôi đã biết... mơ mộng?​

 

[Tigon-ETC]

Vào khoảng giữ năm 1937, trên tạp chí ’’ Tiểu thuyết thứ bẩy ’’ xuất bản ở Hà Nội có đăng một truyện ngắn ’’Hoa Ti-gôn ’’ của ký gỉa Thanh Châu. Ðây là một truyện khá bi đát, trong đó mô tả truyện tình của một họa sĩ trẻ vừa ra trường tên Lê Chất. Trong một lần đạp xe đi tìm phong cảnh để vẽ ở một làng quê ven Hà Nội, ngẫu nhiên khi đi qua một căn biệt thự cổ Lê Chất nhìn thấy một cô gái rất đẹp, mặc áo ngắn tay bằng lụa đang đứng trên chiếc ghế cao níu lấy một cành hoa ti gôn mầu đỏ.

Sắc đẹp của người thiếu nữ nổi trội lên giữa giàn hoa ti gôn đỏ đã làm cho người hoạ sĩ mẩn mê đứng nhìn... Rồi từ hôm đó, ngày nào anh ta cũng tìm cách quanh quẩn gần căn biệt thự để được nhìn cô gái và ngược lại cô gái cũng thấy anh ta. Nhưng chỉ được vài lần, rồi không biết lý do gì người con gái không còn xuất hiện nữa.

Thời gian qua đi, mang thành công và danh vọng đến cho người hoạ sĩ, nhưng anh ta vẫn không bao giờ quên hình bóng người con gái đẹp dưới giàn hoa tigôn mầu đỏ mà anh ta đã gặp gỡ ngày còn nghèo khổ xa xưa .

Rồi ngẫu nhiên, 9 năm sau, trong lần đi tìm dề tài sáng tác ở miền Nam Trung Quốc, anh ta được mời tham dự buổi dạ vũ trong toà lãnh sự Pháp tại Vân Nam . Lê Chất gặp lại cô con gái ngày xưa, nhưng trong nhiều oái oăm, muộn màng. Chồng của cô gái là một viên chức cao cấp của toà lãnh sự, người chồng mà cô ta không hề yêu thương . Trong lần tái ngộ đó, họ khiêu vũ, tâm sự với nhau, và tiếp theo mối tình của họ được tiếp nối trong vụng trộm . Ðến một lần, họ dự tính bỏ lại đằng sau tất cả để tìm cách trốn đi Nhật sinh sống với nhau.

Nhưng đến giây phút cuối, người thiếu phụ gửi cho chàng họa sĩ một lá thư, kèm một chùm hoa tigôn mầu đỏ máu, nàng từ chối ra đi vì không đủ can đảm từ bỏ danh dự và tai tiếng của gia đình cũng như sự khinh bỉ của gia đình chồng.

Buồn đau vì ý định không thành, người họa sĩ vẫn ra đi Nhật bản một mình trước khi trở về Hà nội. Rồi, ngẫu nhiên, bốn năm sau, anh ta nhận được lá thư từ người chồng của cô gái báo tin nàng đã mất ! Lê Chất sang Vân Nam viếng mộ người xưa với một chùm dây hoa tigôn, loại hoa kỉ niệm mối tình của họ. Cũng từ đó cho đến suốt cuộc đời, cứ vào mua hoa tigôn nở, Lê Chất không bao giờ quên mua những chùm hoa tigôn để trang hoàng trong phòng làm việc như để tưởng nhớ đến người yêu xa xưa vắn số của mình .

Mấy ngày sau khi câu truyện ngắn trữ tình đó xuất hiện trên báo, có một thiếu phụ khỏang 20 tuổi, dáng dấp nhỏ bé, thùy mị, nét mặt u buồn mang đến toà báo, đưa tận tay người chủ bút một phong thư dán kín. Trong đó có một bài thơ rất hay với đề tựa ’’Hai sắc hoa tigôn’’ được ký tên tác giả là T.T.Kh.

Bài thơ não lòng, lột tả được tất cả cái đau xót của người con gái đã phải xa người mình yêu, người đã cùng mình gắn bó thề ước dưới giàn hoa tigôn để đi lấy chồng, người mà mình không hề yêu.

 

[Tigon-ETC]

Bài Thơ Thứ Nhất

Thuở trước hồn tôi phơi phới quá,
Lòng thơ nguyên vẹn một làn hương...
Nhưng nhà nghệ sĩ từ đâu lại,
Em ái trao tôi một vết thương.

Tai ác ngờ đâu gió lạ qua,
Làm kinh giấc mộng những ngày hoa,
Thổi tan âm điệu du dương trước
Và tiễn Người đi bến cát xạ


Ở lại vườn Thanh có một mình,
Tôi yêu gió rụng lúc tàn canh;
Yêu trăng lặng lẽ rơi trên áo,
Yêu bóng chim xa, nắng lướt mành.


Và một ngày kia tôi phải yêu
Cả chồng tôi nữa lúc đi theo
Những cô áo đỏ sang nhà khác,
-- Gió hỡi ! Làm sao lạnh rất nhiều ?


Từ đấy không mong, không dám hẹn
Một lần gặp nữa dưới trăng nghiêm,
Nhưng tôi vẫn chắc nơi trời lạ,
Người ấy ghi lòng : "Vẫn nhớ em !"


Đang lúc lòng tôi muốn tạm yên,
Bỗng ai mang lại cánh hoa tim
Cho tôi ép nốt dòng dư lệ
Nhỏ xuống thành thơ khóc chút duyên ?


Đẹp gì một mảnh lòng tan vỡ
Đã bọc hoa tàn dấu xác xơ !
Tóc úa giết dần đời thiếu phụ...
Thì ai trông ngóng, chả nên chờ !


Viết đoạn thơ đầu lo ngại quá
Vì tôi còn nhớ hẹn nhau xưa :
-- "Cố quên đi nhé, câm mà nín
Đừng thở than bằng những giọng thơ !"


Tôi run sợ viết; lặng im nghe
Tiếng lá thu khô siết mặt hè
Như tiếng chân người len lén đến.
Song đời nào dám ga<.p ai về !


Tuy thế, tôi tin vẫn có người
Thiết tha theo đuổi nữa, than ôi
Biết đâụ.. tôi: một tâm hồn héo,
Bên cạnh chồng nghiêm luống tuổi rồi !


Khi bài thơ thứ nhất được đưa lên báo, có người thắc mắc tại sao bài thơ Hai sắc hoa Tigôn lại được gửi đăng báo trước bài Thơ thứ nhất ?

Người ta cho rằng, tác gỉa đã làm bài Thơ thứ nhất, than khóc cho mối tình lỡ dở của mình từ lâu nhưng vì một lý do nào đó không gửi đăng báo. Nhưng sau đó, ngẫu nhiên đọc câu truyện ngắn Hoa Tigôn cuả ký gỉa Thanh Châu, cảm động với câu truyện và nhất là tìm thấy nhiều dữ kiện tương đồng với mối tình ngang trái của chính mình, tác gỉa đã làm bài thơ Hai sắc hoa Tigôn rồi gửi ngay cho toà báo. Chính vì thế bài thơ thứ nhất được phổ biến sau bài Hai sắc hoa tigôn

Sau khi bài thơ thứ nhất được đăng trên báo Tiểu thuyết thứ bẩy, giới văn nghệ càng bàn tán nhiều hơn nữa. Bao nhiêu những tưởng tưộng,thêu dệt với những tình tiết lâm ly về hình dạng, thân thế và cả mối tình buồn đau lãng mạn của tác gỉa được đưa ra báo chí.

 

[Tigon-ETC]

Đan Áo Cho Chồng

Vẫn trong cái không khí xao động, bàn tán lung tung vì 2 bài thơ vừa đăng báo đó, tạp chí ‘’Phụ nữ thời đàm’’ ở Hà nội lại nhận được bài thơ ‘’ Ðan áo cho chồng ‘’ của cùng tác gỉa qua bưu điện. Bài thơ này cũng vẫn với giọng điệu buồn đau, nhưng có vẻ than van, oán trách thân phận mình nhiều hơn. Nàng mô tả như bị tù tội trong cuộc sống với người chồng không yêu nhưng vẫn mong đợi bóng dáng người xưa :


"Chị ơi ! Nếu chị đã yêụ
Đã từng lỡ hát ít nhiều đau thương,
Đã xa hẳn quãng đường hương,
Đã đem lòng gởi gió sương mịt mùng.

Biết chăng chị ? Mỗi mùa đông,
Đáng thương những kẻ có chồng như em,
Vẫn còn thấy lạnh trong tim,
Đan đi đan lại áo len cho chồng.


Như con chim hót trong lồng,
Hạt mưa nó rụng bên song bơ thờ.
Tháng ngày nổi tiếng tiêu sơ,
Than ôi ! Gió đã sang bờ ly tan...


Tháng ngày miễn cưỡng em đan,
Kéo dài một chiếc áo len cho chồng.
Như con chim nhốt trong lồng,
Tháng ngày mong đợi ánh hồng năm nao !

Ngoài trời mưa gió xôn xao,
Ai đem khóa chết chim vào lồng nghiêm ?
Ai đem lễ giáo giam em ?
Sống hờ trọn kiếp trong duyên trái đờị..


Lòng em khổ lắm chị ơi !
Trong bao tủi cực với lời mỉa maị
Quang cảnh lạ, tháng năm dài,
Đêm đêm nghĩ tới ngày mai giật mình


Bài thơ đan áo cho chồng vừa ra mắt thì toà báo Tiểu thuyết thứ bẩy lại qua đường bưu điện nhận được bài thơ thứ tư với đề tựa : Bài thơ cuối cùng

Ðúng như đề tựa của nó, sau bài thơ này, làng thơ không bao giờ còn nhận được thêm bài nào nữa, TTKh hoàn toàn biến mất trên thi đàn! Cũng từ đó trong lịch sử văn thơ tiền chiến phải nhận lấy sự bí mật về một tác giả mà chỉ có vỏn vẹn 4 bài thơ nhưng đã tạo được chỗ đứng rất vững chãi trong nền văn học VN.

 

[Tigon-ETC]

Bài Thơ Cuối Cùng

Anh hỡi tháng ngày xa quá nhỉ ?
Một mùa thu cũ, một lòng đaụ..
Ba năm ví biết anh còn nhớ,
Em đã câm lời, có nói đâu !

Đã lỡ, thôi rồi ! chuyện biệt ly,
Càng khơi càng thấy lụy từng khị
Trách ai mang cánh "ty-gôn" ấy,
Mà viết tình em, được ích gì ?


Chỉ có ba người đã đọc riêng,
Bài thơ "đan áo" của chồng em.
Bài thơ "đan áo" nay rao bán,
Cho khắp người đời thóc mách xem...


Là giết đời nhau đấy, biết không ?
....Dưới giàn hoa máu tiếng mưa rung,
Giận anh, em viết dòng dư lệ,
Là chút dư hương : điệu cuối cùng !


Từ đây, anh hãy bán thơ anh,
Còn để yên tôi với một mình,
Những cánh hoa lòng, hừ ! đã ghét,
Thì đem mà đổi lấy hư vinh.


Ngang trái đời hoa đã úa rồi,
Từng mùa gió lạnh sắc hương rơị..
Buồng nghiêm thờ thẩn hồn eo hẹp,
Đi nhớ người không muốn nhớ lời !


Tôi oán hờn anh, mỗi phút giây,
Tôi run sợ viết, bởi rồi đây
Nếu không yên được thì tôị.. chết
Đêm hỡi ! Làm sao tối thế nầy ?


Năm lại năm qua cứ muốn yên
Mà phương ngoài gió chẳng làm quên;
Và người vỡ lỡ duyên thầm kín,
Lại chính là anh ? anh của em !


Tôi biết làm sao được hỡi trời ?
Giận anh, không nỡ ! Nhớ không thôi !
Mưa buồn, mưa hắt, trong lòng ướt...
Sợ quá đi, anh... "có một người" !...

Bài thơ cuối cùng xuất hiện vào giữa năm 1938, trong giới văn chương vẫn không giảm sút những lời bàn tán, thêu dệt về thân thế và cuộc tình buồn bã của tác gỉa, đã thế nhiều nhà báo, nhà thơ có tên tuổi đương thời đã đưa ra những chứng cớ để cố nhận người thi sĩ tài năng đầy bí ẩn đó là người yêu của mình.

 

[Tigon-ETC]

Quanh chuyện tình buồn "Hai Sắc Hoa Ti-Gôn" - T.T.Kh và "Người Ấy là ai?"

Theo Sàigon Nay

LTS: Mới đây ở trong nước, nhà xuất bản Văn Hoá, Thông Tin tung ra cuốn sách của Thế Nhật về "T.T.Kh. - Nàng là ai?" đã minh danh nhân vật này chính là bà Trần Thi Vân Chung tức bà luật sư Lê Ngọc Chấn, tức nhà thơ nữ Vân Nương. Từ Pháp, bà luật sư Chấn đã cực lực lên tiếng phủ nhận việc trên.

Để độc giả được rõ nội vụ từ nhiều phía, Ngày Nay xin đăng dưới đây hai bài báo ở trong nước, trên tờ Sàigon-Nay (10/1994) và Văn Nghệ (26/10/1994) đề cập tới vấn đề trên.


Người ấy thường hay vuốt tóc tôi
Thở dài trong lúc thấy tôi vui
Bảo rằng: Hoa dáng như tim vỡ
Anh sợ tình ta cũng vỡ thôi!

(...)

Nếu biết rằng tôi đã lấy chồng
Trời ơi! Người ấy có buồn không?

(Hai Sắc Hoa Ti-Gôn - T.T.Kh - 1937)

T.T.Kh. (Trần Thi Khánh) yêu "người ấy" (nhà thơ Thâm Tâm) trước khi lấy chồng và chính bút danh T.T.Kh. ngầm ý ghép tên hai người làm một (T.T.Kh.: Thâm Tâm Khánh)?

Cách đây 20 năm, nhà văn Thế Phong tạm tin giả thuyết trên (Lược sử văn nghệ VN - Nxb Vàng Son - Saigon 1974). Nhưng mới đây, chính Thế Phong trong cuốn "T.T.Kh. - Nàng là aỉ", soạn chung với nhà thơ Trần Nhật Thu, ký tắt Thế Nhật (Nxb Văn Hoá Thông Tin, 9/94) bác bỏ giả thiết đó và khẳng định:

T.T.Kh. tên thật là Trần Thi Chung (Vân Chung), sinh ngày 25/8/1919 tại Thanh Hoá. Năm 15 tuổi (1934), T.T.Kh. vâng lời gia đình lấy luật sư Lê Ngọc Chấn (tri huyện). Trước khi về nhà chồng, T.T.Kh. tiễn người yêu là Thanh Chân rời Thanh Hoá ra Hà Nội "đâu biết lần đi một lỡ làng, dưới trời đau khổ chết yêu đương ..."

Ba năm sau ngày T.T.Kh. lấy chồng, Thanh Châu viết truyện "Hoa Ti-Gôn" đăng trên Tiểu Thuyết Thứ Bảy (7/1937). Truyện chan chứa nỗi buồn vì thơ người yêu gởi: "... anh hãy đi một mình và quên em đi ..." Người đọc thư âm thầm đặt một cái hôn trên hoa và khóc.

Đọc truyện trên, T.T.Kh. thổn thức viết "Hai Sắc Hoa Ti-Gôn" rằng "vẫn giấu trong tim bóng một người ..." gởi đăng trong Tiểu Thuyết Thứ Bảy (9/1937). Hai tháng sau, T.T.Kh. gởi tiếp bài "Bài Thơ Thứ Nhất," cũng đăng trong Tiểu Thuyết Thứ Bảy, cũng giọng ngậm ngùi "ở lại vườn Thanh có một mình ..."

Sau này nhà thơ Nguyễn Bính viết bài "Cô Gái Vườn Thanh" để tặng T.T.Kh. và mơ mơ màng màng hỏi "Phải chăng mình có nên ngờ, rằng người năm ấy bây giờ là đâỷ" Còn nhà thơ Thâm Tâm gọi thẳng: "K. hỡi! Người yêu của tôi ơi (...) Thôi em hãy giữ màu hoa úạ Kỷ niệm ngàn năm một cuộc đời."

Riêng T.T.Kh. vẫn im lă.ng. Chẳng ai biết tên thật, địa chỉ và tình buồn của tác giả "Hai sắc hoa Ti-Gôn" ra sao. Chỉ biết trong bài thơ "Bài thơ cuối cùng" (T.T.T.Bảy 10/1938), T.T.Kh. đã "trách ai mang cánh hoa ti-gôn ấy - mà viết tình em được ích gì? Và là giết đời nhau đấy biết không?"

Ai "giết đời nhau"? Có phải nhà văn Thanh Châu

Câu hỏi tạm gác đó. Sau 9 năm tham gia kháng chiến chống Pháp, ông Thanh Châu về lại Hà Nội và bà T.T.Kh. theo chồng di cư vào Nam (1954).

Ở Saigon, bà T.T.Kh. sinh hoạt trong nhóm Quỳnh Dao, dùng các bút danh Vân Nương, Lê Đông Phương, Tam Nương viết trên nhiều báo. Sau 1975, chồng bà đi học tập cải tạo, bà ở nhà buôn bán nuôi con, trú nhờ nhà nữ sĩ Mộng Tuyết (vợ nhà thơ Đông Hồ).

Năm 1975, nhà văn Thanh Châu từ Hà Nội vào Sài Gòn, lặn lội tìm gặp "người con gái vườn Thanh" của 42 năm về trước. Nước mắt hai người đã chảy, ấm của một ngày thu của cuộc đời ...

Khi chồng bà T.T.Kh. trở về và mất tại VN, bà đem các con ra nước ngoài và hiện sống tại Dordogne (Pháp). Bà vẫn viết trên nhiều báo xuất bản tại Pháp, Mỹ, Canada ... và dĩ nhiên, không ký bút danh T.T.Kh., vì bà giành riêng tên ấy cho một người.. Theo Thế Nhật, T.T.Kh. chẳng phải là Trần Thi Khánh, Tôn Thi Khuê hoặc Thái Thi Khương nào cả, mà:

- T. chữ thứ nhất là Trần (Trần thi Vân Chung, tên thật bà T.T.Kh.)

- T. chữ thứ hai là Thanh (Thanh Châu, tên người yêu của bà T.T.Kh.)

- Kh. chữ sau cùng, viết tắt của chữ khóc.

Nghĩa: T.T.Kh. và người yêu (Thanh Châu), cả hai khóc "giấc mộng những ngày hoa" như lời thơ bà viết năm 18 tuổi.

Có thể đọc rõ hơn những điều trên qua cuốn "T.T.Kh. - Nàng là aỉ" của Thế Nhật. Nếu cái "nghi án văn học" kia quả đã được kết thúc ở đây vẫn còn một điều cần bàn với tác giả. Đó là:

Dẫu nhà văn Thanh Châu (hiện ở Hà Nội) là người yêu của T.T.Kh. thuở nào cũng đừng nên vì thế nghĩ rằng nhà thơ Nguyễn Bính, hoặc nhà thơ Thâm Tâm, hoặc ai đó nữa, từng "dựng đứng" việc T.T.Kh. là người yêu của mình" nhằm "giây máu ăn phần" như chữ Thế Nhật nhắc đến trong "T.T.Kh. -

Nàng là aỉ" Cách nhắc vậy chưa "thơ" lắm. Như câu: "Ông (Thanh Châu) bác bỏ giả thiết những văn sĩ "ăn bám" vào giai thoại văn chương T.T.Kh. ..." (S.Đ.D) tr. 12), hoặc "Thanh Châu cực lực bác bỏ huyền thoại Thâm Tâm - Nguyễn Bính ... những văn thi sĩ "giây máu ăn phần với T.T.Kh."..." (S.Đ.D tr.46)

Tôi nghĩ vốn im lặng cao thượng (Chữ Thế Nhật dùng) hơn 50 năm qua như nhà văn Thanh Châu hẳn không phải là người muốn nhắc mấy chữ "ăn bám, giây máu..." chẳng hay ho gì ấy. Huống hồ, tên tuổi và tài hoa của các nhà thơ như Nguyễn Bính, chẳng còn "dám ước một điều gì hơn, có chăng yêu chỉ để mà yêu ..." Xin hãy xem đó là "mối tình thơ" một thời lãng mạn, là những giấc mộng đầy lá thư trên đường đời nghệ sĩ ... 10/1994 Sàigon-Nay

oOo

Người yêu đích thực của T.T.Kh là ...

Nguyễn Quốc Văn - báo Văn Nghệ

Từ trước, hiện tượng NGƯỜI YÊU của T.T.Kh. chỉ là những lời thơ tự nhận vụng về hoặc những lời kể hay thuật lại thiếu bằng chứng tin cậy . Tệ hơn, còn những xác tín biphủ nhận dễ dàng.

Bài viết này là "những lập luận xây dựng trên những chi tiết giấy trắng mực đen của người trong cuộc." Còn "kết luận cuối cùng là của bạn đọc văn nghệ."

Toàn bộ những dữ kiện liên quan như sau:

Lời thú nhận của T.T.Kh.

Năm 1937, tuần san Tiểu Thuyết Thứ Bảy (T.T.T.B.) đăng truyện ngắn "Hoa Ti-Gôn" của Thanh Châụ Nội dung: một tình yêu đẹp ngang trái phải chia ly do sư yếu đuối của người đàn bà.

Truyện có:

- Bố cục dẫn nhập với hình ảnh "Hoa Ti-Gôn hình quả tim vỡ làm mấy mảnh, màu hồng diu như nhuộm máu đàọ" và được vẽ lại ở phần cuối: "... hình quả tim vỡ, đỏ hồng như nhuộm máu."

- Những chi tiết "...em bỗng sợ ... chồng em khinh bỉ ..." và "... em có thể chết vì anh được."

Truyện đã khiến một độc giả cảm xúc mà gửi ngay đến toà soạn T.T.T.B. một bài thơ ký tên T.T.Kh. với nhan đề "Hai sắc hoa ti-gôn". Điều lạ, bố cục với hình ảnh và chi tiết chính của truyện "đã được tái hiện trong thơ" Nói cho đúng: tuy hai mà một. Xin đọc:

"Bảo rằng: "Hoa dáng như tim vỡ," " (câu 7)

"Chồng tôi vẫn biết tôi thương nhớ" (câu 19)

"Người ấy cho nên vẫn hững hờ" (câu 20)

"Có thầm nghĩ đến loài hoa vỡ" (câu 39)

"Tựa trái tim phai, tựa máu hồng" (câu cuối)

Cũng lưu ý, lời tự xưng "Tôi ra vẻ lạnh lùng, ngăn cách (Tất cả 15 tiếng) và tương ứng, có tiếng gọi "người ấy", ở ngôi thứ ba, một hư từ với ý nghĩa mơ hồ. Trìu mến, tha thiết mà vẫn là một tiếng lòng ấp ủ, dấu kín: "Người ấy vẫn thường hay vuốt tóc tôi" NGƯỜI ẤY là aỉ Đáp lời là im lă.ng. Hư không!

Đó là cái TÔI cam phận, chiu thua cuộc: "Em bỗng sợ, em sợ gia đình tan tác, khổ thân thấy mẹ em, chồng em khinh, tai tiếng ở đời" (Hoa Ti-Gôn của Thanh Châu)

Mãi đến bài "Bài Thơ Thứ Nhất" của T.T.Kh. - cùng năm 1937 trên T.T.T.B. - mới có cái TÔI bắt đầu vùng vẫy, phản kháng.

Cả bài vẫn còn 12 tiếng TÔI bi vây kín bởi nỗi cô đơn:

Ở lại vườn Thanh có một mình

Nhưng cái bản năng thư hùng mà Tư Mã Tương Như đã phổ thông khúc đàn: "Phượng ơi! Bay khắp bốn biển tìm chim Hoàng..." vừa thoát ra khỏi cái vỏ bọc khắc nghiệt của đạo lý, bằng tiếng kêu thảng thốt: "Người ấy ghi lòng vẫn nhớ em" . Còn tiếng tự xưng nào đẹp đẽ hơn? Trái tim đã nói tiếng chân thực. Sự kìm hãm bi dồn nén đã nổ tung trong "Bài Thơ cuối cùng", in năm 1938. Ở đây, cái TÔI hờn giỗi:

- "Tôi oán hờn anh..."

- "Tôi biết làm sao...

đã cách điệu với tiếng EM của thương yêu (5 tiếng em, 5 tiếng tôi) mà thốt ra lời:

"Và người vỡ lỡ duyên thầm kín
Lại chính là anh, anh của Em.
Còn lời thú nhận nào kiêu hãnh, thách đố hơn?"

Người tình của T.T.Kh. đã lộ diện trước ánh sáng chói chang của tình yêu. Xin đừng xác đinh bằng ngôn ngữ, "hãy đồng cảm trong vô ngôn sâu sắc mãnh liệt."

Đột ngột, một câu thơ trong Tỳ Bà Hành sáng loà:

"Thử thời, vô thanh thắng hữu thanh"
(Lúc ấy, tiếng không lời đã át đi những âm thanh
rền rĩ. Xin cho người viết được quá bút như thế!)
Phản ứng bốn câu thơ

"Nếu biết rằng tôi đã lấy chồng,
Trời ơi ! Người ấy có buồn không ?
Có thầm nghĩ tới loài hoa vỡTựa trái tim phai, tựa máu hồng ? "
Thi sĩ Hồ Dzếnh:

Rồi một ngày mai em lấy chồng,
Anh về lấy vợ thế là xong,
Vợ anh không giống em là mấy,
Anh lấy cho anh đỡ lạnh lùng.

 

[Tigon-ETC]

Thâm tâm và sự thật về Trần Thị Khánh
( Nguyễn Vỹ)

Trần Thị Khánh là cô học trò lớp nhất trường tiểu học sinh từ. Thi hỏng cô ở nhà giúp mẹ làm việc nội trợ. Nhà cô cũng ở đường Sinh Từ,ngay cạnh Thanh Giám,nơi đền thờ Khổng Tử.Thanh Giám là một thắng cảnh ở Hà Nội, đã liệt vào cổ tích Việt Nam,xây cất từ đời nhà lý, tu bổ dưới đời nhà Lê,hình chữ nhật ,chung quanh xây đường đá ong, cao độ hai thước.Đền thờ ở trong cùng ,trước đền có Hồ Tròn, hai bên hồ có dựng nhiều tấm bia ghi tên các tướng sĩ đời nhà Lê. vào Thanh Giám, có cổng tam quan lớn, trước cổng có tấm bia đề hai chữ hán: hạ mã, và hai trụ cao. trong vườn trồng rất nhiều cây cổ thụ và các cây kiểng, nơi đây rất yên tinhx và mát mẻ, và cũng là nơi các cặp trai gái hẹn hò tâm sự.trước kia có một bầy quạ chiều tối bay về đây ngủ, cho nên người Pháp gọi đây là Pagode dé Co rbeau( chùa quạ) ngoài danh từ lịch sử'' temple de confucius".

Cô nữ sinh Trần thị khánh là một thiếu nữ đẹp, nét đẹp mơn mởn của cô gái dậy thì, thuỳ mị nết na nhưng không có gì đặc biệt. Tuấn Trình có người cô, nhà ở phố chợ Cửa Nam, gần Sinh Từ. Anh thường đến đây và trông thấy cô Khánh đi chợ mỗi buổi sáng. lúc ấy vào khoảng tháng 2 năm 1936, hoạ sĩ Tuấn Trình ( tên gọi hồi đó) mới 19 tuổi, và cô Khánh 17 tuổi, thi rớt tiểu học và đã nghỉ từ mùa hè năm trước.Tuấn trình cũng mới bắt đầu học vẽ và viết chút ít trong tờ báo bắc hà của Trần Huyền Trân vừa xuất bản.

Sau một tháng theo dõi Tuấn Trình làm quen được với cô Khánh và gởi báo Bắc Hà tặng cô. Cô gái 17 tuổi, cảm mến người nghệ sĩ tài hoa, tình yêu chớm nở như cành hoa antigone trắng cũng vừa chớm nở trong sân nhà cô.

Antigone là loại hoa của người Pháp đem qua hồi đầu thế kỷ, không thơm nhưng đẹp. Nó là loậi hoa dây, lá giống như lá nho,cho nên ở miền nam, nhiều người gọi là hoa nho. nó có hai loại, loại hoa trắng và hoa hồng.hoa nở vào đầu mùa hè, thành những chùm rất dễ thương, nụ hoa giống hình trái tim nho nhỏ. Ở Hà Nội người ta trồng rất nhiều và cũng bán rất nhiều ở chợ Đồng Xuân, cũng như ở chợ hoa bờ hồ Hoàn Kiếm, cắm nó vào lọ hoa để ở bàn khách,nó buông ra một vẻ đẹp lãng mạn khả ái lắm. người bắc gọi là hoa ti gôn. ở phố Sinh Từ, antigone mọc rất nhiều,như trước sân nhà ông Nguyễn Văn Vĩnh và Nguyễn Nhược Pháp. nhà trọ của Lưu Trọng Lư và Lê Tràng Kiều ở phố Hàm Long có cả một giàn hoa trắng và hoa hồng.

Tình yêu của Tuấn Trình và Trần Thị Khánh chớm nở ngay lúc hoa tigôn vừa hé nụ, và chết trong những ngày giữa mùa đông năm đó, trong lúc giàn hoa ti gôn úa tàn và rụng ngập đầy sân.
Thời kỳ mộng nơ ngắn ngủi trong mấy tháng hè sang hết mùa thu, không đem lại chút thoả mãn khao khát nào cho Tuấn Trình. chính lúc này Tuấn Trình lấy hiệu là Thâm Tâm và cho cô Khánh biết:"hình ảnh của em anh ghi sâu vào thâm tâm anh". trong bài màu máu ti gôn, cũng có câu;
quên làm sao được thủa ban đầu:

một cánh ti gôn dạ khắc sầu!

một bài thơ tình thức đêm làm tặng cô Khánh, những bài thơ đầu tiên đăng trên báo Bắc Hà, đều ký là Thâm Tâm, nhưng các tranh vẽ trong báo vẫn ký Tuấn Trình. Nhưng cô gái 17 tuổi theo lễ giáo nghiêm khắc của gia đình, chưa thật bao giờ đáp ứng với tình yêu tha thíêt của Tuấn Trình- Thâm Tâm, đó là điều đau khổ triền miên của hàng nghệ sĩ 19 tuổi. Trong lúc các cặp tình nhân dắt nhau đi du ngoạn các nơi thơ mộng ở Hà Nội và ngoại Hồ Tây, chùa Láng, Bạch Mai, Phúc Trang,đền voi phục... thì Trần Thị Khánh cứ phải từ chối những lời mời của Thâm Tâm. Cô thường nói :" thầy mẹ em nghiêm lắm, gia đình em nghiêm lắm..." lần nào cô Khánh cũng lặp lại chữ nghiêm gia giáo ấy để trả lời kỳ vọng khát khao của người yêu.

 

[Tigon-ETC]

Thâm tâm và sự thật về Trần Thị Khánh
( Nguyễn Vỹ) - tiếp

Chỉ được hai lần Khánh đến nơi hẹn, nhưng không được lâu. Lần thứ nhất, một đêm trăng, Khánh lẻn băng qua đường,vào vườn thanh giám, Tuấn Trình đã chờ người yêu nơi đây, dưới bóng cây cổ thụ. nhưnng cô Khánh run cả người( theo lời Tuấn Trình kể lại) cậu cũng luýnh quýnh, tất cả những câu bay bướm để nói với nàng,bây giờ cậu quên béng mất. Một lúc lâu, Tuấn Trình mới nói được mấy lời tình tứ,nhưng lại trách móc nghi ngờ nàng không yêu mình.nàng bảo:" em không yêu anh sao dám ra đây gặp anh?nhưng vì thầy mẹ em nghiêm lắm anh ạ".
Tuấn Trình hỏi chua chát:"giờ phút này chỉ có thơ và mộng , chỉ có em và anh, ánh trăng đẹp của hai đứa mình có nghiêm không nhỉ?"có lẽ vì bất bình câu nói mỉa mai của người yêu, Khánh lặng yên một lát rồi đáp:"ánh trăng đẹp nhưng vẫn nghiêm đấy anh ạ". Cuộc gặp gỡ đêm ấy, chỉ lâu không đầy tiếng đồng hồ. Tuấn Trình đặt một chiếc hôn âu yếm trên bàn tay của Khánh trước lúc nàng vội vã chạy về nhà.

Lần thứ hai, hai cô cậu cũng gặp nhau trong vườn thanh( nhiều người sau này nói thanh có nghĩa là thanh hoá là hoàn toàn sai sự thật). vườn thanh giám đêm ấy cũng ngập ánh trăng thu. nhưng thái độ của Khánh lạ lùng khó hiểu. hình như Khánh muốn nói với Tuấn Trình điều gì, nhưng ngại ngùng không nói. chàng lặng lẽ vuốt mái tóc huyền của Khánh rồi khẽ bảo:" ước gì anh được yêu em như thế này mãi mãi...' nàng buồn bã hỏi :"anh định đến bao giờ đến xin thầy mẹ cho chúng mình..."chàng hoạ sĩ bối rối vì trước câu hỏi bất ngờ. chàng lơ đễnh bảo:"anh chưa nghĩ đến việc ấy, vì...." Câu chuyện bị bỏ dở nơi đây. Khánh không hỏi gì hơn nữa. Chàng nắm tay nàng đi dạo quanh hồ nước xanh rì gợn sóng. Chàng đứng lại, khẽ kéo khánh vào lòng nhưng nàng khẽ buông ra Tuấn Trình âu yếm nhìn nàng:"em!" khánh mải cười"anh bảo gì?'
-hình ảnh của em, nụ cưòi của em, sẽ mãi mãi ghi sâu vào lòng dạ của anh, vào thâm tâm anh.
Trần Thị Khánh bẽn lẽn cười như để tạ ơn và xin từ giã.

Tuấn Trình trằn trọc suốt đêm. Khánh muốn giấu chàng một điều quan trọng gì chăng? tình yêu giữa hai người vẫn nguyên vẹn, thư từ qua lại vẫn âu yếm, nhưng tuấn trình bắt đầu thấy lòng buồn bã băn khuăn khi giàn hoa ti gôn bắt đầu héo rụng trong nắng úa tàn thu.Thế rồi một hôm, chàng hoạ sĩ đa tình nhận được một bức thư của người yêu, không, của người hết yêu,báo tin nàng sắp lấy chồng. Thư viết bằng mực tím, trên bốm trang giấy học trò, xé trong một quyển vở nam phương hoàng hậu( loại vở học trò rất thông dụng lúc bấy giờ). Thư do một cô bạn gái của Khánh mang đến toà soạn báo bắc hà trao tận tay Tuấn Trình .Cô bạn gái hỏi"ông Tuấn Trình" chứ không hỏi Thâm Tâm.

Ngoài bao thư cũng đề: monsieur Tuấn Trình (chữ bằng tiếng pháp),nét chữ quen thuộc của T.T.Khánh. Đại khái Khánh nhắc lại tình yêu thơ mộng của cô với người" nghệ sĩ tài hoa son trẻ"(những chữ cô dùng trong thư), tình yêu rất đẹp nhưng vì thầy mẹ cô rất nghiêm theo lễ giáo, nên dù vị hôn phu của cô chỉ là người mới biết sơ thôi, nhưng cô vẫn phải có bổn phận giữ tròn chữ hiếu, ko dám cãi lại lời thầy me đặt đâu ngồi đấy... Cô nói cô buồn lắm vì tình yêu dang dở "em vẫn yêu anh mãi mãi, ko bao giờ quên anh, nhưng van anh đừng giận em, đừng thương hại em, đừng trách móc em.. " cô than thở đời cô khổ, nên tình duyên ngang trái, cô khóc suốt đêm..

Khánh không nói một câu nào về vị hôn phu không cho biết ngày cưới, và cuối thi kí tắt: KH. Bức thư của KH chấm dứt một cách đột ngột cuộc tình duyên không mấy" thơ mộng" của hoạ sĩ Tuấn Trình và cô Trần Thị Khánh
Sau do sự dò hỏi vài người quen ở phố Sinh Từ, Tuấn Trình biết được chồng cô Khánh là một nhà buôn giàu có ở phố hàng Ngang, 39 tuổi, goá vợ và không có con.Trong câu thơ: "bên cạnh chồng Nghiêm luống tuổi rồi", chỉ sự cách biệt tương đối giữa tuổi 39 của người chồng với tuổi hãy còn vị thành niên của cô Khánh. Đó chỉ là nhận xét chủ quan và mỉa mai của Thâm Tâm, so sánh tuổi mình 20 với người ông đợc diễm phúc làm chồng cô Khánh, nhưng trên thực tế và theo những người hàng xóm ở phố Sinh Từ nói với Tâm Trinh thì người chồng cô Khánh " giàu sang và trẻ đẹp" chứ không phải một ông già. Tuấn Trình cũng nhìn nhận rằng một người nhà giàu 40 tuổi đẹp trai, không thể là một ông già.

Đám cưới đã nhờ mối lái qua lại từ lâu, và đồ sính lễ có kiềng vàng, xiềng, nhẫn, vòng ,kim cương, quần áo hàng lụa quí giá cả. Rước dâu bằng 10 chiếc xe Citroen mới, cô dâu đeo nữ trang rực rỡ, mặc chiếc áo cưới màu đỏ tươi, lộng lẫy ngồi trong xe hoa như nàng công chúa ngồi cạnh người chồng mặc áo gấm xanh. Đêm hôm trước cô Khánh lên xe hoa,Thâm Tâm có tổ chức tại toà soạn báo Bắc hà một tiệc thịt chó, uống Mai Quế Lộ, mời trần Huyền Trân, Nguyễn Bính và Vũ Trọng Can tham dự. Họ say sa, ngâm thơ, cời đùa cho đến khuya rồi lăn ra ngủ trên đất.

Người đau khổ trong cuộc tình duyên dang dở này không phải là cô Khánh. Trái lại, cô có đầy đủ hạnh phúc với ngời chồng rất chiều chuộng cô. Trần Huyền Trân đã gặp cô đi hí hởn với chồng vào ăn kem ở tiệm Blanche-Neige( kem Bạch Tuyết) Bờ Hồ, hai lần. Hai ông bà nhìn nhau và cười với nhau ra vẻ âu yếm lắm. Khánh đã có thai, được chồng săn sóc nâng đỡ lên chiếc xe nhà Citroen, lúc ra về, còn đi một vòng quanh Hồ Hoàn Kiếm. Trần Huyền Trân kể lại cảnh âu yếm đó cho Tuấn Trinh nghe và kết luận: " con Khánh nó cho cậu leo cây,cậu còn si nó làm gì cho tủi nhục".

 

[Tigon-ETC]

Thâm tâm và sự thật về Trần Thị Khánh
( Nguyễn Vỹ) - tiếp


Người đau khổ dĩ nhiên là Tuấn Trình Thâm Tâm, nghệ sĩ nghèo bị người yêu bỏ rơi, lại còn bị mấy thằng bạn trẻ chế nhạo đùa rỡn, nhất là Vũ Trọng Can. Vì một chút tự ái văn nghệ, đối với người bạn kia,Tuấn Trình đã phải thức một đêm, theo lời anh, làm một bài thơ đề tài là Hai sắc hoa ti gôn kí T.T.KH, với thầm ý để Trần Huyền Trân và Vũ Trọng Can tin là của Khánh làm, để thương tiếc mối tình tan vỡ. Muốn giữ tính cách bí mật, Tuấn Trình dán kín bao thư rồi nhờ cô em họ, con gái của người cô ở phố Cửa Nam, mang thư đến toà báo. Cũng chính cô em họ đó chép giùm bài thơ nét chỡ con gái dịu dàng của cô, để khỏi bị nghi ngờ. Cho nên giọng thơ hoàn toàn là giọng thơ lãng mạn của Tuấn Trình, và lời thơ khác hẳn những lời thơ tâm sự trong bức thư cuối cùng của KH, báo tin sắp lấy chồng. Cô Khánh không biết làm thơ. Cô chưa bao giờ làm thơ cả! Và cô ghét những bài thơ của Thâm Tâm nữa là khác. Tuấn Trình đã nói quả quyết với tôi như vậy, sau khi nhận được một bức thư của Khánh, bức thư cuối cùng, tỏ ý không bằng lòng anh mượn tên cô để làm thơ kể chuyện tình duyên cũ, có thể làm hại đến cuộc đời của cô. trong thư phản đối đó, Khánh xưng tôi chứ không xưng em như những thư trớc, để chấm dứt trò chơi vô ích ấy. Thâm Tâm lấy những lời nghiêm klhắc giận dữ của người yêu cũ để là ra bài thơ cuối cùng:
Trách ai mang cánh ti gôn ấy
Mà viết tình xa được ích gì?
...
Bài thơ đan áo nay rao bán
Cho khắp người đời thóc mách xem.

Là giết đời nhau đấy, biết không?
Rưới giàn hoa máu, tiếng ma rung.
Giận anh tôi viết dư giòng lệ,
Là chút dư hương điệu cuối cùng,

Từ nay anh hãy bán thơ anh,
Và để yên tôi với một mình
Những cánh hoa lòng, hừ đã bỏ,
Còn đem mà đổi lấy hư vinh.

Cô Khánh "trách" người cũ không những đem chuyện tình xa ra viết chẳng " được ích gì" lại còn làm bài thơ đi "rao bán" cho ngời đời thóc mách mua xem. như thế là anh "giết đời tôi, anh có biết không?" anh đem bán thơ để kiếm tiền chút "hư vinh" nhưng chuyện xa đã bỏ rồi, anh hãy để tôi yên!...

Thâm Tâm lấy gần hết chữ và nghĩa trong bức thư đoạn tuyệt tàn nhẫn của Trần Thị Khánh làm bài thơ cuối cùng đó mà vẫn kí T.T.KH., một lần cuối cùng, rồi để đáp lại, chàng làm một bài kí tên Thâm Tâm và cũng là bài cuối cùng, mỉa mai, chua chát:
...Đây bài thơ chót kính dâng tặng bạn.
Và thành chúc đời em luôn tươi sáng,
Như mộng kiều đầm ấm tuổi xuân xanh
Như hương trinh bát ngát ý dịu dàng
Hoa nhạc mới triều dâng to hạnh phúc.
..
Trên phương diện văn thơ cũng như tình cảm , ta chỉ thương hại Thâm Tâm, nhà thơ trẻ, hãy còn ngây thơ với tuổi 19 đầy thơ mộng, cứ tưởng rằng cô Khánh vẫn thành thật yêu chàng, rằng cô bị cha mẹ ép gả cho môt '"ông già", nhưng cô vẫn giữ mối tình thiêng liêng chung thuỷ với người nghệ sĩ tài hoa. Cho nên tưởng làm vui lòng người yêu, chàng lấy tên nàng để kí dới bài thơ thương tiếc, với những tình cảm tình tứ như:
Từ đấy thu rồi thu lại thu,
Lòng tôi còn giá đến bao giờ?
Chồng tôi vẫn biết tôi thương nhớ
Người ấy cho nên vẵn hừng hờ.

Nếu biết rằng tôi đã lấy chồng,
Trời ơi, người ấy có buồn không?
Có thầm nghĩ tới loài hoa vỡ,
Tựa trái tim phai, tựa máu hồng?
..
Cho tôi ép nốt dòng lệ,
Nhỏ xuống thành thơ khóc chút duyên.
...
Nhưng chàng thi sĩ si tình có ngờ đâu không những cô Khánh không hề tỏ chút cảm động vì mối tình đau khổ, thuỷ chung của chàng, hoặc cảm những bài thơ an ủi của chàng, mà trái lại cô còn gởi một bức thư vô cùng tàn nhẫn hằn học, nào là: anh giết đời tôi, anh biết không?" nào là anh mang chuyện cũ ra viết " chẳng ích gì", cô lại còn tỏ ý khinh rẻ: " từ nay anh cứ đem thơ anh đi bán rao để kiếm tiền chút hư vinh, nhưng anh hãy để tôi yên". ... v.v..

Bấy giờ Thân Tâm mới thức tỉnh, tìm lời bào chữa cho mình! nào là:
..Anh biết cái gì xa đã chết,
Anh càng buồn, càng muốn viết thành thơ,
Nhưng thôi:
Mộng đang xanh mộng hoá b phờ
Đây bài thơ chót kính dâng tặng bạn.

Thâm Tâm tự hạ mình viết " kính dâng tặng bạn" có ý xin lỗi chua chát ngời không phải là người yêu của mình nữa, và chàng đã viết: "chim muốn bay, cũng giữ chẳng được nào!( nàng đã không muốn yêu nữa, thì giữ làm sao được?) và: "Có gì đâu, khi bướm muốn xa cành!Thâm tâm không những đã tỉnh ngộ, mà lại còn uất hận vì thái độ khinh bạc của cô Khánh:
Chiều nay lạnh, có nhiều sương rơi quá,
Nhưng lòng anh đã bình thản lại rồi,
Hết đau buồn và cảm thấy sục sôi,
Niềm uất hận của một thời lạc lối,
Lấy nghệ thuật làm trò hề múa rối,
Đem tài hoa cung phụng sóng mắt huyền,
Để khẩn cầu xin một nụ cười duyên.

Thâm Tâm tự thú nhận lấy nghệ thuật văn thơ để làm trò hề múa rối, ( vì sự thật chẳng có gì cả) trong bài th kí tên T.T KH, với mục đích"đem tài hoa cung phụng sóng mắt huyền, để khẩn cầu xin một nụ cười duyên". Để rồi, mỉa mai thay, nhận những lời khinh khi ngạo mạn, và hằn học của nàng. đó là" niềm uất hận" của Tuấn Trinh trong một thời 'lạc lối"( lầm đường lạc lối")
Nhưng : " Thôi, em nhé, từ đây anh cất bước,
em yêu lòng vui hưởng cuộc đời vui..."
Chàng hứa chấm dứt "trò hề múa rối" về văn thơ, và chàng không mong gì hơn.

Để tôn trọng thực tế của những sự kiện đã xảy qua trong lịch sử hay trong văn học, để đừng xuyên tạc những chuyện không có, khi nói rằng tên T.T KH. không hề gợi một dư luận nào"xôn xao" ở thời tiền chiến, và cuộc tình duyên của Tuấn Trình( Thâm Tâm) với cô Trần Thị Khánh không hề gây một xúc động nào về tâm lí cũng như về văn chương trong thời văn nghệ và giới trẻ bây giờ.

Tôi chắc chắn rằng những nhà văn thơ tiền chiến ở Hà Nội hiện còn sống tại Sài Gòn, như các anh Vi Huyền Đắc, Lê Tràng Kiều, Vũ Bằng.v.v ( cả các anh Nhất Linh và Lê Văn Trương vừa tạ thế mấy năm trước) đều phi hết sức ngạc nhiên thấy một vài người của thế hệ hậu chiến ở Sài Gòn bỗng dưng tôn sùng ba tên T.T KH thành một thần tượng, và biến mối tình rất tầm thường , có thể nói là qúa tầm thường, của cô học trò cũ trường tiểu học Sinh Từ, thành một thảm kịch của tình yêu!

Nguyễn Nhược Pháp, nhà ở gần cô Khánh, chỉ cách 5,6 căn, mà cũng không hề nghe nói đến cô này, và cũng không biết gì về mối tình của một hoạ sĩ kiêm thi sĩ, Tuấn Trình hay Thâm Tâm, xảy ra trong cùng dãy phố với anh.

Cũng như người đàn bà tên Mộng Cầm, hiện là vợ một giáo chức ở Phan Rang, đã phủ nhận những chuyện người ta thuê dệt về mối tình bạn của bà, lúc còn là nữ y tá, với thi sĩ Hàn Mặc Tử ( Phổ thông tạp chí, số 63, ngày 15-8-1961)

"tôi không thể yêu được một người bị bệnh cùi!" bà Mộng Cầm đã thẳng thắn nói thế, không thể trách bà được.

 

[Tigon-ETC]

Hoa Tigon

 

[Tigon-ETC]

 

[Hoàng Trọng Nghĩa]

Sau khi phân tích xong, tụi mình đọc lại nhé!

​

Hai Sắc Hoa Tigôn
(TTKh.)​

Một mùa thu trước, mỗi hoàng hôn
Nhặt cánh hoa rơi chẳng thấy buồn
Nhuộm ánh nắng tà qua mái tóc
Tôi chờ người đến với yêu đương
Người ấy thường hay ngắm lạnh lùng
Dải đường xa vút bóng chiều phong
Và phương trời thẳm mờ sương cát
Tay vít dây hoa trắng chạnh lòng
Người ấy thường hay vuốt tóc tôi
Thở dài trong lúc thấy tôi vui
Bản rằng : Hoa dáng như tim vỡ
Anh sợ tình ta cũng vỡ thôi
Thủa đó nào tôi đã hiểu gì
Cánh hoa tan tác của sinh ly
Cho nên cười đáp: Mầu hoa trắng
Là chút lòng trong chẳng biết suy
Ðâu biết lần đi một lỡ làng
Dưới trời đau khổ chết yêu đương
Người xa xăm qúa tôi buồn lắm
Trong một ngày vui pháo nhuộm đường
Từ đãy thu rồi, thu lại thu
Lòng tôi còn gía đến bao giờ
Chồng tôi vẫn biết tôi thương nhớ
Người ấy, cho nên vẫn hững hờ
Tôi vẫn đi bên cạnh cuộc đời
Ái ân lạnh lẽo của chồng tôi
Mà từng thu chết, từng thu chết
Vẫn dấu trong tim bóng một người
Buồn qúa ! Hôm qua xem tiểu thuyết
Thấy ai cũng ví cánh hoa xưa
Nhưng hồng, tựa trái tim tan vỡ
Và đỏ như mầu máu thắm pha
Tôi nhớ lời người đã bảo tôi
Một mùa thua trước rất xa xôi
Ðến nay tôi hiểu thì tôi đã
Làm lỡ tình duyên cũ mất rồi
Tôi sợ chiều thu phớt nắng mờ
Chiều thu, hoa đỏ rụng chiều thu
Gío về lạnh lẽo, chân mây trắng
Người ấy sang sống đứng ngóng đò
Nếu biết rằng tôi đã lấy chồng
Trời ơi, người ấy có buồn không?
Có thầm nghĩ tới loài hoa vỡ
Tựa trái tim phai, tựa máu hồng ​

Bài hát hay: Chuyện tình hoa ti gôn, Ca sỹ Như Quỳnh