Bài viết: Khi nào không nên sử dụng biểu đồ tròn?

[kyo]

Khi nào không nên sử dụng biểu đồ tròn?


Chúng ta đã nghe quá nhiều về việc không nên sử dụng biểu đồ tròn dù rằng bản thân thì cho rằng trông nó có vẻ không nghiêm trọng đến thế. Thật sự biểu đồ tròn khá ổn trong việc biểu diễn dữ liệu, tuy nhiên trong lĩnh vực trực quan hóa, có rất nhiều cách thể hiện tốt hơn là biểu đồ tròn, và bài viết này mong muốn gợi ý cho bạn những cách đó nhằm giúp chúng ta có một cái nhìn tốt hơn về cách trình diễn biểu đồ.

Nhìn chung, biểu đồ tròn được sử dụng tốt nhất trong trường hợp:
1/ Nó được định dạng phù hợp, không đường viền, không bảng chú giải, đặc biệt là không sử dụng định dạng 3D. Bởi vì, có thể bạn thấy 3D là đẹp, tuy nhiên việc nhìn vào nó ở một góc độ nghiêng, sẽ thật khó phân biệt miếng bánh nào lớn hơn miếng bánh nào, ngoại trừ nhìn số.
2/ Dữ liệu được thể hiện là dữ liệu định danh hoặc dữ liệu theo chủ đề. Nó có thể là biểu đồ thể hiện tỷ lệ nam/nữ, tỷ lệ đồng ý/từ chối, tỷ lệ người lớn/trẻ con,… Và một biểu đồ tròn chỉ nên đưa ra một điểm quan trọng, một ý nghĩa. Ví dụ, một biểu đồ tròn không nên vừa thể hiện tỷ lệ % vừa thể hiện số thực (chẳng hạn doanh thu).
3/ Dĩ nhiên rồi, tổng phải luôn là 100%.
4/ Không có dữ liệu âm
5/ Trong một biểu đồ chỉ nên có 2 đến 3 miếng bánh. Và sẽ tốt hơn nếu các miếng bánh này có kích thước khác nhau xa (chẳng hạn 30% và 70% là rất khác nhau). Nó phải nhấn mạnh được một miếng bánh nào đó so với các miếng còn lại, nếu bạn không muốn bị rối khi nhìn vào.

Vậy khi nào không nên sử dụng?

Trường hợp 1: Dữ liệu âm

Thật là một thảm họa khi gặp một dữ liệu âm, dù cho tổng của nó là 100%. Ngay khi viết bài này, thật sự tôi không biết phải vẽ dữ liệu âm vào biểu đồ tròn như thế nào.

Bạn thấy biểu đồ trên có bất hợp lý không? Miếng bánh -7% còn lớn hơn miếng bánh 4% nữa, đó là một điều vô lý. Do vậy, thay vì vậy, tại sao chúng ta không dùng biểu đồ cột để thể hiện điều này?

Bạn thấy không? Biểu đồ cột sẽ giúp bạn thể hiện cách tốt nhất nhưng vẫn nhấn mạnh đầy đủ ý nghĩa bao gồm tỷ lệ hao hụt của sản phẩm nào cao nhất cũng như thấp nhất.

Trường hợp 2: Dữ liệu theo thời gian

Tại sao phải dùng biểu đồ tròn để thể hiện dữ liệu theo thời gian nhỉ? Khi bạn có một dữ liệu theo thời gian, chắc chắn điều bạn tìm kiếm không phải chỉ là vào khoảng thời gian nào thì doanh thu, lợi nhuận bạn tốt nhất, khách hàng ghé thăm cửa hàng bạn đông nhất,… nhưng còn là xu hướng. Liệu theo thời gian, chi phí của bạn có giảm đi không? Tiền đầu tư có ngày một nhiều không? Thị phần công ty có đang tăng lên không?

Sẽ không ai cần xem biểu đồ trên, cái họ cần xem nên là biểu đồ cột hoặc đường.

Trường hợp 3: Nếu có hơn 3 danh mục trong tập dữ liệu

Nếu biểu đồ của bạn chỉ có 2-3 danh mục, biểu đồ tròn có thể hỗ trợ bạn. Nhưng nếu bạn có hơn, một biểu đồ ngang sẽ làm tốt công việc này hơn. Chẳng hạn,

Quá khó để so sánh phải không, nhất là khi giá trị không quá cách biệt nhau. Còn nếu bạn dùng biểu đồ ngang như thế này, chỉ cần nhìn độ dài của cột, bạn có thể dễ dàng nhận biết ngay tức khắc.

Trường hợp 4: Nhiều biểu đồ tròn

Sẽ có lúc bạn cần vẽ nhiều biểu đồ tròn để thể hiện điều bạn muốn, chẳng hạn tỷ lệ chi phí và lợi nhuận của từng chi nhánh.

Vậy sao bạn không lựa chọn biểu đồ dưới đây?

Một số bài viết có liên quan:
1/ Các thủ thuật giúp biểu đồ của bạn đẹp mắt hơn
2/ Ebook: Vẽ đồ thị trong Microsoft Excel
3/ Tùy chỉnh các điểm (marker) của biểu đồ theo ý thích
4/ Biểu đồ bước nhảy
5/ Làm biểu đồ % đầy ấn tượng với Conditional Formatting
6/ Dùng hàm REPT tạo biểu đồ % ngay trong cell
7/ Biểu đồ cột thể hiện mức tăng/giảm - Biểu đồ Waterfall (phần 1)
8/ Conditional Formatting cho biểu đồ bằng VBA
9/ Để biểu đồ bạn trông ấn tượng hơn chỉ với vài bước
10/ 5 biểu đồ Excel mà bạn nên tránh